Η πνευματική ιδιοκτησία αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της. Κατά το Ν. 2387/20 (όπως έχει τροποποιηθεί με το Ν. 2121/93 και ισχύει σήμερα) και κατά τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το Ν. 100/1975), απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αποθήκευση σε κάποιο σύστημα διάσωσης και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος ιδιωτικού ή μεταφρασμένου έργου με οποιοδήποτε τρόπο ή μορφή, τμηματικά ή περιληπτικά στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή, χωρίς γραπτή άδεια του συγγραφέα και του μεταφραστή.

Το τραγούδι της Οχρίδας

Ποιητικός διάλογος

του Ιωάννη Μποζίκη

Έκδοση 2006

Συνολικά δώδεκα αποσπάσματα διάλογων του ποιήματος έχουν μελοποιηθεί από τον μουσικοσυνθέτη Μιχάλη Αρχοντίδη το 2008

Μια φεγγαρόφωτη Αυγουστιάτικη νύχτα απλώνεται στα γαλήνια νερά της πανέμορφης λίμνης Οχρίδας. Εκεί, στην παραλιακή πόλη των πονεμένων κι απελπισμένων ποιητών, Στρούγκα (Struga), κάτω από τις θρυλικές γέφυρες του Μαύρου Δρίνου, μεσάνυχτα ακριβώς, εμφανίζεται απλωμένη, ανάμεσα στεριάς, ποταμού και λίμνης μια πανέμορφη γυναίκα, η Οχρίδα, η θεά Οχρίδα. Γυμνή, ξαπλωμένη ανάσκελα, αναγαλλιάζει, βυθισμένη στην αθωότητά της, τόσο βαθιά όσο η λίμνη κι όσο ο έρωτας κι η νύχτα, η λήθη κι ο θάνατος. Απάνω στη γέφυρα, ένας ονειρικός ποιητής, μορφή αχανής και μακρινή, φαίνεται να την παρακολουθεί, πολύ βαθιά κι αυτός, σφίγγοντας με το ένστικτο του ωραίου, τα χείλη του.

Κάτι σαν αεράκι πολύ μακρινό και ανεπαίσθητο, αστραπιαία, ξυπνά τις ψυχές τους. Και κάτω από το νυχτερινό και ανοιχτό φως της Σελήνης, παίρνει σχήμα και ξετυλίγεται με ταχύτητα ψυχής, ένας δυνατός διάλογος, δια στεναγμών και φόβου με εμβάθυνση τη ζωή, τον έρωτα και το θάνατο.

Η λίμνη Οχρίδα, λέει:

Δώσε το χέρι σου

Ποιητή! Ακριβέ μου, εσύ!

Δώσε το χέρι σου να τ' ακουμπήσω

στα βουβά μου στήθια.

Η νύχτα, απόψε, θα είναι χωρίς προορισμό,

θα είναι δυο κλωνάρια νυχτολούλουδου

σκαλωμένα στο φως του φεγγαριού,

μία οδύνη, που φέρνει φως

μέσα από την ομίχλη.

Μια δροσερή νύχτα,

θα μας ξαναγεννήσει σαν δυο κορμιά,

στη μουντή απεραντοσύνη

της μεγάλης μου διάστασης.

Και εγώ, θα σε περιμένω στη σιωπή

της αγριοτριανταφυλλιάς

για να με σφίξεις με τα δυνατά σου χέρια

και να με σύρεις

στην τρεμάμενη νύχτα που αρμενίζει.

Ακριβέ μου, εσύ!

Μια κίνησή σου περιμένω,

καταδεχτική χειρονομία στη νύχτα

για να γεμίσεις την απέραντη μοναξιά μου.

Αντιφωνεί, ο ποιητής:

Τούτος ο Αύγουστος

Οχρίδα μου, τι έχεις κι αναστενάζεις

μέσα σ' αυτή τη νύχτα,

μέσα στον Αύγουστο

με τ' ανυπότακτα μαλλιά σου;

Πόσο βαθύς ο αναστεναγμός σου απόψε

όταν ακούω το ψιθυρητό της νύχτας,

τη βοή του νερού,

που λύνεται στην αγκαλιά σου;

Άκουσα, ότι τίποτα δεν πρέπει

να ταράζει τις καλλίγραμμες λεπτομέρειες

της έναστρης νύχτας.

Ακριβώς για να μη φοβηθούν τ' άστρα,

για να μη φοβηθεί το θαυμάσιο σου γέλιο.

Ναι, τούτος ο Αύγουστος

είναι η μοναδική παρηγοριά μου,

μέσα στο δρόμο των αστεριών.

Έλα! Μίλησέ μου

για τη γέννηση και τη ζωή!

Μίλησέ μου για τον έρωτα και το θάνατο,

πριν καλά-καλά το φεγγάρι

τελειώσει τον κύκλο του!

Και παραχώρησέ μου μία δίοδο

για να μπω στη φιλόξενη νύχτα σου

και να ξεκουραστώ στις εκβολές

των γαλήνιων νερών σου!

Ήρθα για να ξαναγεννηθώ

στη δροσερή νύχτα

της ανοιχτής καρδιάς σου,

για να βρω τις παλιές μου προσδοκίες,

κομματιάζοντας τις απαισιόδοξες στιγμές

του μαρασμού.

Τα νεκρά μου χέρια

δεν άγγιξαν όπως θα 'πρεπε τη ζωή

κι αυτή πέρασε άδεια και μεθυστική

πάνω στη διαδρομή των αστεριών.

Τώρα, στις δικές σου εκβολές,

ψάχνω το δροσερό καλοκαίρι,

που θα φέρει τον ξαναερχομό μου.

Η λίμνη Οχρίδα, λέει:

Τέσσερις λέξεις

Ακριβέ μου ποιητή, εσύ!

Έλα εδώ, να ξαναγεννηθείς

στα ολόγιομα όστρακα

των γαλήνιων νερών μου.

Απόψε κι εγώ λαχτάρησα εσένα!

Είμαι η δροσερή λίμνη,

το βαθύ αίνιγμα των νερών.

Στην αγκαλιά σου,

θα μιλήσω για τις τέσσερις εποχές,

τη γέννηση, τη ζωή,

τον έρωτα και το θάνατο,

για τις τέσσερις λέξεις,

που σημαδεύουν τα κορμιά μας.

Αντιφωνεί, ο ποιητής:

Έναστρη νύχτα

Οχρίδα μου, μοναδική!

Συνηθίζω να γράφω λόγια

πάνω στις αμμουδερές εκβολές σου,

για να εκφράσω το χαμόγελό σου,

τη διαρκή ηχώ της φωνής σου.

Βλέπεις, τώρα, πρέπει να μάθουμε σωστά

να συγχρονίζουμε τις καρδιές μας,

να ισορροπήσουμε την αντοχή μας

μέσα στην έναστρη νύχτα,

που μας αγκαλιάζει.

Εγώ, ερευνώ τη γέννηση και τη ζωή

τον έρωτα και το θάνατο,

όπως και τον αδικαιολόγητο πόνο

αλλά και τον μαρτυρικό φόβο,

που αυξάνεται καθώς βαδίζω προς το θάνατο.

Η λίμνη Οχρίδα, λέει:

Γιατί ο φόβος του θανάτου;

Ποιητή μου!

Γιατί ο φόβος του θανάτου

να χειρονομεί μέσα στ' ακύματα νερά μου;

Για μένα, η κάθε νύχτα είναι ακίνητη

κι ο θάνατος που σου προκαλεί φόβο,

δεν απειλεί τις φλέβες

και τον χτύπο της καρδιάς μου.

Εγώ, δεν περιμένω την έσχατη επίσκεψη,

την αόρατη, που δεν έχει ήχο και χρώμα.

Βλέπεις, περιμένω διαφορετικά πράγματα,

διαφορετικά χρώματα,

όπως τη διαστολή της στιγμής

στο ορατό στόμα μου,

για να σβήσω

την ακατέργαστη επιθυμία σου.

Αντιφωνεί, ο ποιητής:

Δίχως όρια

Οχρίδα μου, στοργική!

Στα χέρια σου

ξαφνικά αισθάνομαι παγιδευμένος.

Αισθάνομαι κενός και θολός

ανάμεσα στα πολλαπλά πρόσωπα,

που εναλλάσσουν τα γαλήνια νερά σου.

Αν δεν υπήρχε ο θάνατος,

ίσως να υπήρχε ένας άλλος τρόπος

να ανήκαμε στον ίδιο έρωτα,

να γυρεύαμε μέσα από το φως της νύχτας

χίλια πράγματα, δίχως οπτασίες,

να ταξιδεύαμε στην έλευση των καιρών

με δυο χείλια ενωμένα.

Και δίχως όρια,

να περιπλανιόμαστε

μες στο έρημο φως του φεγγαριού.

Η λίμνη Οχρίδα, λέει:

Στο εφήμερο της ζωής

Ποιητή μου!

Μην πληγώνεσαι άλλο!

Εσύ, με τα λίγα που έχεις,

είσαι το περιεχόμενο!

Και τι κρίμα για εμένα,

που με την τόση απεραντοσύνη μου,

με τα τόσα νερά των ποταμών μου,

να μην έχω

την εναλλασσόμενη ικανότητα

ν' αναπαυτώ μ' έναν τρόπο όμορφο

σ' αυτό το εφήμερο της ζωής,

που εσένα, τόσο καταστροφικά σε τρομάζει.

Αντιφωνεί, ο ποιητής:

Τα σημεία των καιρών

Οχρίδα, σχήμα ερωτικό της νύχτας μου!

Η διαρκής ηχώ της φωνής σου,

το γαλήνιο σημάδι της εικόνας σου

με έφεραν πιο κοντά

στις σταθερές ρίζες της ζωής.

Τα μυθικά χέρια του έρωτά σου,

που με κρατούν με τόσο πάθος,

δεν ταξίδεψαν ποτέ

στις θολές γραμμές του φόβου.

Η απελπισία σου δε,

κάθε νύχτα ψάχνει το εφήμερο της ζωής

στα καθορισμένα σχήματα

του κενού χρόνου της εκπνοής μου.

Οχρίδα, ονειρεμένο θρέμμα της νυχτερινής νηνεμίας!

Σκύψε πάνω στο στήθος μου

και φίλησέ το

μ' όλη την εμπειρία των ονείρων σου!

Και σημάδεψε πάνω στο κορμί μου

με τα λεπτά περάσματα της εισπνοής σου,

τα αγαπημένα σημεία των καιρών!

Η λίμνη Οχρίδα, λέει:

Αυτή η νύχτα

Ποιητή, αργυρό φεγγάρι μου, εσύ!

Μείνε κοντά μου απόψε!

Αυτή η νύχτα, που απλώνεται βαθιά

μες στο σκοτάδι,

κρύβει τα αληθινά μου μυστικά,

ταράζει σιωπηρά κι αθόρυβα

τη χειμερία νάρκη

των ερωμένων ποιητών.

Ο θάνατος, κουρελιασμένος

από τα ακροδάχτυλά μου,

θυμίζει κερί χωρίς φλόγα,

φόβο, που δεν είναι τίποτα.

Αναρωτιέμαι κι εγώ πολλές φορές,

αν μπορεί ένα τέτοιο πράγμα,

αόρατο και κρυφό,

να ταράζει την αντοχή μας,

να ταράζει την ερωτική μας ισορροπία;

Ποιητή μου!

Κράτα με απόψε

μες στις πελώριες φτερούγες σου

και υπερασπίσου με, με όλη σου τη ζωή!

Τώρα, στις εκβολές μου,

μπορείς ακόμα πιο δυνατά

να φωνάζεις την ηδονή που αιωρείται!

Και στα πυκνά φυλλώματα

των αγριοτριανταφυλλιών μου,

σκίσε και τα τελευταία κομμάτια του θανάτου,

που κυοφορούν στην παράξενη περπατησιά

των αναμνήσεών σου.

Εδώ, κοντά μου,

θα θυμάσαι μόνο τις αχνές λεπτομέρειες,

που χαράζουν τα παράξενα χρώματα

των ηδονών μας.

Και θα εισέρχεσαι,

ως ταξιδιώτης μεθυσμένος

μέσα στα ευωδερά μονοπάτια

της ερωτικής μου καρδιάς.

Αντιφωνεί, ο ποιητής:

Το πέρασμα της ηδονής

Οχρίδα, ακριβή μου φίλη!

Ένα βάρος με αιματηρές χαρακιές,

αθόρυβα ταράζει

το πέρασμα της ηδονής μας.

Και τα κορμιά μας παραμορφωμένα,

κουβαλούν την αδικαιολόγητη απουσία

της άγριας νιότης.

Μόνο η επιθυμία μας

παραμένει αδιαχώρητο βίο,

που αλλάζει δέρμα

μέσα στο μεγάλο καιρό του χρόνου.

Οι δε οργασμοί μας,

μπερδεμένοι στη διαδρομή των αστεριών,

συγκρατούν τις αόρατες μάσκες

στα ζωγραφισμένα μάτια

των παγιδευμένων μας προσώπων.

Ναι! Στη συνουσία των αστεριών

εναποθέτουμε τους φόβους μας,

ψάχνοντας μέσα από τους

ακρωτηριασμένους μας πόθους,

τα αναπάντητα ερωτηματικά,

που ανειδοποίητα μας πληγώνουν.

Η λίμνη Οχρίδα, λέει:

Μια άλλη νύχτα

Ποιητή, πολυακριβέ μου, εσύ!

Σε λίγο, η έναστρη νύχτα

θα τελειώσει τη ζωή της.

Κι όμως, σ' αυτό το λίγο χρόνο που μας μένει,

πρέπει πολλά να γίνουν.

Εγώ, είμαι εδώ για να σ' αγαπήσω

στα ήρεμα νερά της νύχτας,

στην αντανάκλαση της Σελήνης.

Βλέπω την επιθυμία, να σπιθίζει

στο υποτακτικό σου κορμί.

Και αυτό να εισβάλλει

με την ερωτική του τραχύτητα

στις αναρίθμητες ρίζες της ηδονής.

Κι εγώ, δίχως όρια, να απογυμνώνομαι

στο γλυκό ανατρίχιασμα της γλώσσας σου,

αλλάζοντας χρώματα και σχήματα

πάνω στην ήρεμη πέτρα,

που αγκαλιάζει την κραυγή της συνουσίας.

Ποιητή μου!

Απόψε ένας άλλος έρωτας

θα ταξιδέψει έως εμένα,

μια άλλη νύχτα θα τελειώσει τη ζωή της.

Αντιφωνεί, ο ποιητής:

Το μεγάλο κενό

Οχρίδα, γλυκή μου αγάπη!

Εδώ, πρέπει να μάθουμε να σιωπούμε·

να συγκρατούμε τη θλίψη μας,

κλείνοντας τα μάτια στο χρόνο.

Η μακρινή ρωγμή της νύχτας,

φτιαγμένη με τα φιλιά μας,

θα νοσταλγεί πάντα τη μέρα της γέννησης,

το μεγάλο κενό, που περπατάει

στο αντίστροφο στερέωμα του φεγγαριού.

Ναι! Εκεί, άκουσα το τραγούδι της σιωπής,

που γλιστρούσε στα τρυφερά μέρη του κορμιού σου

για να εξαντληθεί στο κατώφλι

του καλά διατηρημένου Σύμπαντος.

Οδυνηρή η νύχτα αυτή,

δίχως ελπίδα για ένα τέλος!

Οδυνηρή κι η αντανάκλασή της,

δίχως ελπίδα του θανάτου!

Η λίμνη Οχρίδα, λέει:

Σταγόνες ανακούφισης

Ποιητή μου, μαργαριτάρι μου, εσύ!

Το άδειο, που υπήρχε ανάμεσά μας,

ήταν η απουσία μας

και τίποτα δε μας συνάντησε

πίσω από τα συρματοπλέγματα των αστεριών.

Ούτε καν η απιστία μας,

που συντρίφτηκε κι αυτή

στην αντανάκλαση των υδάτων.

Εγώ, ονειρεύτηκα την κληματαριά,

που εισχωρεί επίμονα

στις φυλλωσιές των δέντρων,

τραγουδώντας την Αυγουστιάτικη νύχτα.

Αλήθεια, στον έρωτά μας

πόσο μακρινός στάθηκε ο άλλος κόσμος

και πόσο ο θάνατος μας ξέχασε;

Τώρα, που η νύχτα νικήθηκε

στο φως των ηδονών

κι η λίμνη στέρεψε στις καρδιές μας,

εγώ, καρτερώ τα όσα από εσένα αγάπησα,

καρτερώ τη φωνή σου,

τις σταγόνες ανακούφισης,

που μέθυσαν τις αμμουδερές όχθες

των εκβολών μου.

Ακριβέ μου, ποιητή!

Απόψε, η νύχτα

θα αφήσει τα όνειρα στα ποιήματα.

Κι ο θάνατος και τα νυχτολούλουδα

θα θυμούνται, πως κι εγώ,

η Λίμνη, αγάπησα.

Αντιφωνεί, ο ποιητής:

Σε νύχτα ποιητών

Οχρίδα, αψεγάδιαστη, εσύ!

Στη σιωπηλή ακρογιαλιά σου

τραγουδώ την ανακύκλωση τ' Αυγούστου.

Με την αναπνοή μου ανασκαλεύω

τ' ανάγλυφα στολίδια της ψυχής σου.

Συμφωνίες νερών διαφεύγουν δροσερά

στη χαραγμένη φαντασία της σιωπής,

που καθορίζει τη γλυφή ζωή σου.

Ανυπότακτα, ανταλλάζουμε

τους κύκλους των ονείρων μας

και οι ψεύτικες αλήθειες

τρεμοπαίζουν στην άνοδο

και στην κάθοδο των καιρών,

ανακατεύοντας το ψυχικό αίμα

στις θωπείες της φωτιάς.

Μήτε οι ικεσίες της φλόγας,

θα προσκυνήσουνε το φως,

που μέλλεται να δούμε.

Μπορεί και μια απλή φυλλωσιά,

να πέσει σε ύπνο γλυκασμού

για να κραυγάζει τη λύπη μας.

Εγώ, θα κοιμηθώ

εκεί, που δεν άκουσε κανείς

τις πατημασιές των απόβροχων αισθημάτων.

Οχρίδα, απόψε χάνομαι

σε νύχτα ποιητών!

Χάνομαι με δάκρυα πουλιών,

σε ένα παιχνίδι ερμηνειών,

που κλείνει τη ζωή μου.

Η λίμνη Οχρίδα, λέει:

Λίγο ακόμα

Ποιητή, αιώνιο φως μου!

Με τα τελευταία ακροδάχτυλα τ' Αυγούστου

προσπαθώ να σκορπίσω

τα δάκρυα φόβου

που κερώνουν την ψυχή σου

-σιωπηρό λήθαργο εναγκαλισμού.

Προσπαθώ να σε κρατήσω

με ό,τι όμορφο απομένει από τον έρωτά μας

-κηλίδα αιώνια παραμυθιού.

Μένουν μόνο τα δάκρυα του φεγγαριού

για να ξανακτίσουν

τα άδυτα των ψυχών.

Λίγο ακόμα και θα φέξει

και ο έρωτας, θα περάσει

τραγουδώντας γονατισμένος,

το τρελό τραγούδι, στη θλιμμένη Λίμνη.

Ο θάνατος, γλυπτό πουλί,

θα ανοίγει τα φτερά του,

μουρμουρίζοντας επιτάφιους ψυχών.

Αντιφωνεί, ο ποιητής:

Ένα παιχνίδι ερμηνειών

Οχρίδα, φιλική μου καρδιά!

Ο έρωτας πέρασε.

Πέρασε, σαν ένα σύννεφο

μέσα από αυτή τη νύχτα!

Κι εμείς τι άραγες να τρυγήσαμε

από όλη αυτή τη νύχτα;

Έρωτα; Χίμαιρες; Θλίψη; Ματαιότητα;

Κι όμως, εγώ, σε ένα παιχνίδι ερμηνειών πίστεψα

κι ένα παιχνίδι ερμηνειών περίμενα...