Στη γη, που πατάς

έχει αρκετή θέση

για να πεθάνεις!

Αισιοδοξία ή απαισιοδοξία και ποια από τις δύο αυταπατάται ;

Ο Άρτεμους Γουώρτ έλεγε ότι αισιόδοξος είναι εκείνος, που δε συγκινείται από όσα συμβαίνουν γύρω του και εφόσον συμβαίνουν αποκλειστικά και μόνον στους άλλους. Αλλά όταν πάρει η τύχη και συμβούν και σε αυτόν, τότε θα ήθελα να δω κι εγώ πόσο αισιόδοξος θα μπορούσε ακόμα να παραμείνει. Έτσι είναι, όσο κάνει καλό καιρό, κανείς δεν ανησυχεί για την τρικυμία που προμηνύεται. Είναι ένα συνηθισμένο ελάττωμα των περισσοτέρων από εμάς, όπως εξάλλου πίστευε και κατά το παρελθόν ο Μακιαβέλι. Υπάρχουν άτομα, που θέλουν να βλέπουν μόνο την καλή όψη κάθε γεγονότος και να λένε πώς όλα πάνε καλά, ενώ γνωρίζουν πολύ καλά οι ίδιοι, ότι, αντιθέτως, όλα πάνε άσχημα. Αισιόδοξος δεν ήταν και ο Ναπολέοντας, λίγο πριν την περίφημη εκείνη μάχη του Βατερλό ή μάλλον, θα έλεγα, ένας στυγνός αλαζόνας, σε βαθμό να μην γνώριζε τις αρνητικές συνέπειες, που θα μπορούσε να είχε αυτή η απεριόριστη και παράλογη αισιοδοξία του; Και εδώ, ας σημειωθεί, ότι δεν νικούν όσοι πιστεύουν ή αισιοδοξούν πως θα νικήσουν. Τέτοια συμπεριφορά τη συναντάμε, δυστυχώς, και σε αρκετούς νεόπλουτους της εποχής μας, που πορεύονται αισιόδοξα μέσα στα ευκολοπερπάτητα μονοπάτια είτε μιας πολύ ήπιας είτε και μιας ξέφρενης αλαζονείας. Αυτοί οι νεόπλουτοι της σύγχρονης κοινωνίας μας με τα λίγα χρήματα, που έχουν αποκτήσει, και όπως τα έχουν αποκτήσει, πιστεύουν πως ζουν στον καλύτερο δυνατό κόσμο και φοβούνται να διανοηθούν κάτι διαφορετικό, για να μην διαταράξουν όλα αυτά τα υπάρχοντά τους, που έχουν οικοδομήσει είτε με κόπο αλλά είτε και με κομπίνες και μπαγαποντιές. Αντίθετα, εάν είχαν έστω μια ελάχιστη, θα έλεγα, τάση προς την απαισιοδοξία, θα την συνήθιζαν και θα τους φαινόταν και αυτή τόσο καλή όσο και η αισιοδοξία που επίμονα σφικταγκαλιάζουν. Τότε θα βλέπανε ίσως ένα ανεπαίσθητα φωτισμένο λυχνάρι, αντί να λούζονται στο αισιόδοξο άπλετο φως, που δεν υπάρχει για πολλούς αλλά και δεν φαίνεται σε κανέναν τουλάχιστον ορίζοντα, από όσο γνωρίζουμε μέχρι στιγμής. Από την άλλη, το να αγαπάμε τους τίμιους και να αποφεύγουμε τους κακούς, να κάνουμε το καλό και να υπομένουμε το κακό και να θυμόμαστε να ξεχνάμε αυτό το κακό που μας κάνουν, δεν είναι και ένας τρόπος αισιοδοξίας, όπως θέλουν κάποιοι να το υπερασπίζονται. Τουναντίον, εγώ θα πίστευα ότι αυτή η συμπεριφορά είναι ένας τρόπος που, μόνο, μας βοηθάει να ζήσουμε καλύτερα, και εδώ η αισιοδοξία δεν επιδρά στην εξέλιξη αυτού του τύπου των γεγονότων αλλά και ούτε που μπορεί να παραμείνει πρωταρχικό ένστικτο των ανθρώπινων πράξεων, μια και δεν μπορεί να δεσπόσει σ' ολόκληρη την σύντομη ζωή μας. Πάντως, καλό είναι, να ξέρουμε, ότι η αισιοδοξία δεν είναι το φυσικό παρακολούθημα του θάρρους, αλλά περισσότερο του φόβου, το να πιστεύεις πώς ζεις στον καλύτερο δυνατό και ιδανικό κόσμο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, εύκολα μπορεί η αισιοδοξία να μετατραπεί σε απαισιοδοξία. Αλλά έλα δε, πού η αλαζονεία ή μάλλον η αλαζονεία της υπέρμετρης αυτής αισιοδοξίας δεν το επιτρέπει. Τότε η αισιοδοξία βρίσκει ένα και μόνο ακούμπημα, την αλαζονεία. Αυτές οι δύο έννοιες πάνε ζευγάρι. Μη μου πείτε ότι αισιόδοξος δεν είναι και ο ολίγον αλαζόνας ή και ο αλαζόνας δεν είναι βεβαρημένος από πολύ μέχρι και ελάχιστη αισιοδοξία;

Πολλές φορές η αλαζονεία ξεπετιέται κάτω από τον μανδύα της αισιοδοξίας και ενώ οι δύο συμπεριφορές βαδίζουν ταυτόχρονα, το ένα γίνεται, δυστυχώς, εμπόδιο του άλλου. Ουσιαστικά, είναι η αισιοδοξία που παίζει τους ρόλους της ανθρώπινης κωμωδίας και στη συνέχεια έρχεται σαν καταπέλτης η αλαζονεία, για να ξεσκεπάσει αυτού του είδους τη συμπεριφορά. Με την υπερβολική δε αισιοδοξία που έχουν πολλές φορές οι άνθρωποι, επέρχεται μοιραία και η τύφλωσή τους, που είναι και η πιο επικίνδυνη συνέπεια όλης αυτής της ιστορίας. Εκεί, πραγματικά, αγκαλιάζει την ετεροθαλή αδελφή της, την αλαζονεία, για να αποφύγει τους άλλους φόβους, μιας ενδεχόμενης αναστροφής της συμπεριφοράς της σε απαισιοδοξία. Ο δε εναγκαλισμός της από αυτήν, χρησιμεύει στο να την τρέφει και να την αυξάνει σε βαθμό, που να μην βρίσκει γιατρικό για να θεραπευτεί. Στο τέλος, αντί να βλέπει φως εκεί, που δεν υπάρχει καθόλου, χάνει και το ελάχιστο ανεπαίσθητο φως του λυχναριού, που θα της πρόσφερε αναμφισβήτητα η αντίπαλή της, και έτσι αρχίζει να δίνει ωραία ονόματα σε τελείως απαίσια αποτελέσματα, πλησιάζοντας τόσο κοντά στο ανέφικτο είτε και στο ανύπαρκτο, που στο τέλος, γρήγορα επιμυτίζεται, ξεφουσκώνει, λιώνει και σβήνει τελείως. Είναι ακριβώς αυτό που έπαθαν και οι μεγάλοι κατακτητές αλλά και οι στρατηλάτες της παγκόσμιας ιστορίας, όπως ο Τζέγκινς Χαν, ο Αττίλας, ο Ταμερλάνος ή και ο παραπάνω αναφερόμενος Ναπολέων Βοναπάρτης.

Σαν όλα τα πάθη, η αισιοδοξία αλλά και η απαισιοδοξία, έχουν τις παραξενιές τους. Πολλές φορές οι άνθρωποι ντρέπονται να ομολογήσουν πώς είναι απαισιόδοξοι, διότι έχουν μια κακοπροαίρετη ιδέα για την απαισιοδοξία, νομίζοντας ότι είναι ο μοναδικός εχθρός της προόδου. Αυτό, δεν σημαίνει πως δεν πρέπει και να αισιοδοξούμε για το μέλλον, αλλά να μην φορτωνόμαστε με αλαζονικές συμπεριφορές στα αισιόδοξα αισθήματά μας. Από την άλλη, δεν μπορούμε να πούμε και σε κάποιον ότι έχει και άδικο να είναι αισιόδοξος, εφόσον αυτός ξεκινά καλοπροαίρετα την κάθε ημέρα του με την γαλήνια πίστη πως όλα θα του πάνε καλά.

Η βασική διαφορά ανάμεσα στον αισιόδοξο και τον απαισιόδοξο είναι ότι ο πρώτος τα πάντα θέλει να τα βλέπει ωραία, ο δε δεύτερος έχει μια βαθιά επικριτική, που τον κάνει είτε να περιφρονεί είτε και να μισεί το καθετί άσχημο, που ενδεχομένως θεωρείται ωραίο από τον πρώτο. Με λίγα λόγια είναι ένας φαύλος κύκλος, που ναι μεν έχει μια αρχή, αλλά δεν φαίνεται από πουθενά να έχει ένα αίσιο τέλος. Ίσως μέσα σε αυτές τις συγκυρίες, ο απαισιόδοξος να βρίσκεται πιο κοντά στην περιοχή του πνεύματος ή και της αλήθειας και να είναι ο πραγματικός αισιόδοξος, αφού δεν είναι φορτισμένος με τα ακράτητα αλαζονικά πρότυπα και δεν είναι και δυστυχισμένος, όπως θέλουν να πιστεύουν οι περισσότεροι από εμάς, αλλά ούτε και περήφανος για τις γνώσεις και τα δημιουργήματά του και έτσι δεν αυταπατάται καθόλου, αλλά και δεν παύει να ελπίζει και να προσδοκά το καλύτερο για τον εαυτό του και την ανθρωπότητα. Αντιθέτως, αυτός που παραμένει καθηλωμένος στην αισιοδοξία του, πιστεύω ακράδαντα, ότι κατά βάθος δεν ελπίζει σε τίποτα, αυταπατάται μες στα ψηλά πετάγματα, και ακολούθως διαφθείρεται, στραβοπατώντας μέσα σε αυτήν την αυταπάτη. Το μόνο καλό που έχει, ευτυχώς γι αυτόν, είναι ότι μέσα σ' αυτήν τη γυάλινη, θα έλεγα, αυταπάτη, αισθάνεται ότι ζει καλύτερα, από έναν ιδιαίτερα προβληματισμένο απαισιόδοξο. Εν κατακλείδι, ας σημειωθεί δε, ότι όσο γερνάει ο άνθρωπος, ωριμάζει στο μυαλό και σιγά-σιγά απομακρύνεται από την αισιοδοξία και στρέφεται να κουρνιάσει στις πηγές της ανταγωνίστριάς της για να αποζημιωθεί από αυτήν και έτσι να ανακουφιστεί από τα ακράτητα καμαρωτά ελαττώματά του και να γίνει ολίγον σοφότερος, για να μην ζει, όπως στο παρελθόν, μέσα στα σύννεφα.

Ιωάννης Μποζίκης

Σήμερα μπορεί ... αλλά αύριο ...

Σήμερα μπορεί να εξευτελίζονται και να χλευάζονται τα φρονήματα και οι αποφάσεις των φτωχών, που καταφεύγουν στους δρόμους και τις πλατείες για να στηρίζουν τα δίκαιά τους, αλλά αύριο θα είναι διαφορετικά!!!...

Σήμερα, μπορεί οι κυβερνώντες μας να παρεκτράπηκαν από τον ορθό δρόμο και να κατάντησαν σε εξαχρείωση και διαφθορά, οι δε λάρυγγές τους να είναι σαν τάφοι ανοιχτοί, αναδίδοντας μολυσματική δυσοσμία, πολιτικούς λόγους βλασφημίας και ακολασίας και με την συκοφαντική τους γλώσσα κατά των αθλίων και ταπεινών να πλάθουν ψεύδη, δολιότητες με φαρμακερές επινοήσεις και να εκβάλλουν απειλές και εκβιασμούς, αλλά αύριο, ναι αύριο, σίγουρα θα είναι διαφορετικά!!!...

Σήμερα μπορεί να μην υπάρχει ούτε ένας πολιτικός μας να πράττει το αγαθό, μήτε και φόβου διαβόλου στα μάτια των ψυχών τους, παρά μόνο άφθονα μηχανεύματα, δόλια σχέδια κατά των αδυνάτων αλλά αύριο θα φέξει μια άλλη μέρα, και όλα θα είναι διαφορετικά!!!...

Σήμερα μπορεί όλοι αυτοί να μη συνετισθούν και να μη βάλουν μυαλό κι όλοι εκείνοι οι αλαζόνες, που εργάζονται στην ανομία, και με τις ατσάλινες μασέλες και τους τρόπους τους κονιορτοποιούν με τόση ευχαρίστηση και ασυνειδησία τους αδύναμους σαν να έτρωγαν ένα σύνηθες γεύμα αλλά αύριο όλα θα αλλάξουν και θα είναι διαφορετικά!!!...

Σήμερα μπορεί οι εργολάβοι των πολιτικών ταγών μας, οι τραπεζίτες να είναι κυριευμένοι από δεισιδαιμονίες και να κατατρώγουν τους φτωχούς, δανείζοντάς τους εντόκως τα καλοκλεμμένα χρήματά τους και εκμεταλλεύοντας την ανάγκη αυτών στις δύσκολες στιγμές αλλά αύριο θα αλλάξει ροή το ποτάμι κι όλα θα είναι διαφορετικά!!!...

Σήμερα μπορεί όλα αυτά τα θηρία να μην αρκούνται με τα κοινά και απλά αγαθά με τα οποία πρέπει να τρέφονται και να γεμίζουν τις χοντροπετσοκοιλιές τους με τα όσα εξόρυξαν από τα έγκατα της γης και της θάλασσας, με τους όποιους θησαυρούς, που εξέχωσαν και ανέλκυσαν αλλά αύριο με βεβαιότητα πολλά από αυτά θα αλλάξουν κι όλα θα είναι διαφορετικά!!!...

Σήμερα όλοι αυτοί μπορεί να απέκτησαν απογόνους πολλούς, που πλούτισαν και αυτοί και χόρτασαν και αυτονών τα μάτια να βλέπουν σωριασμένο πλήθος χρυσού και να έφαγαν, να ήπιαν αυτοκρατορικά και τα υπολείμματα του πλούτου τους να τα άφηκαν δίχως ίχνος μέτρου, γνώσης, σοφίας και αρετής στα δισέγγονά τους αλλά αύριο εισέρχονται άλλοι καιροί και τα πράγματα θα είναι πολύ διαφορετικά!!!...

Αύριο, απέναντι στου στρεβλού και διεφθαρμένου ανθρώπου, ανά πόδας θα εμφανιστεί η δίκαια και ευθεία συμπεριφορά των πεινασμένων και ταπεινών ανθρώπων, που θα εξαναγκάσουν όλους αυτούς, που σήμερα αγέρωχα και εγωιστικά σηκώνουν τους οφθαλμούς τους, διαπράττοντας συνεχώς και αφόβως παρανομίες, να τους χαμηλώσουν ντροπιασμένοι στη γη!!!...

Αύριο όλοι αυτοί θα πέσουν στα πόδια των αδυνάτων και οι αδύνατοι πλέον ισχυροί, θα τους σφίξουν, θα τους στραγγαλίσουν και θα τους λιώσουν κυριολεκτικώς και θα τους συντρίψουν σαν λεπτό χνούδι, που το φυσάει ο άνεμος, ο οποίος θα τους ιχνοποιήσει και θα τους μεταβάλει σε πολύ ψιλή σκόνη σαν αυτή με την οποία δημιουργείται και πλάθεται η λάσπη, που καταπατιέται σε πλατείες και σε δρόμους!!!...

Ναι, αύριο, όλοι αυτοί οι ισχυροί της γης, θα ακολουθήσουν τον ίδιο αδυσώπητο και προσφιλή νόμο της φύσης, που είναι και νόμος της δικαίωσης των φτωχών και των αδυνάτων και δίχως διακρίσεις, απόλυτα ισότιμοι, θα τερματίσουν τους βίους τους περνώντας αναμφισβήτητα από το ίδιο μονοπάτι του θανάτου!!!... 

ΜΗ ΒΟΜΒΑΡΔΙΖΕΤΕ ΤΗ ΣΕΛΗΝΗ ΜΟΥ

Ο πλησιέστερος πλανήτης, που μπορεί να μας φιλοξενήσει, με την πιο τολμηρή και αισιόδοξη άποψη της επιστήμης, βρίσκεται με βεβαιότητα μακριά, κάποιες εκατοντάδες έτη φωτός ή και χιλιάδες, από τη Γη μας. Η Σελήνη, ο μοναδικός δορυφόρος της Γης μας, που βομβαρδίστηκε αδικαιολόγητα από τη ΝΑSΑ, εάν είχε τέτοιες δυνατότητες φιλοξενίας, θα το είχε ήδη κάνει πράξη εδώ και ένα εκατομμύρια χρόνια και δε θα περίμενε τους επιστήμονές μας για να μας καλοδεχθεί.

Κατά την ταπεινή μου άποψη, ποτέ δε θα φιλοξενήσει το ανθρώπινο είδος, διότι απλούστατα, είναι ένας πολύ μικρός πλανήτης (δορυφόρος) σε σχέση με τη Γη και δεν παρουσιάζει ενδιαφέρον. Δεύτερον, η αόρατη πλευρά της Σελήνης δέχεται συνεχή καταιγισμό ουράνιων σωμάτων, που καθιστά αδύνατη την αποίκισή της και τρίτον, το κυριότερο, δεν έχει σταγόνα νερό κι ας κάνουν ότι ψάχνουν οι επιστήμονες. Οι ισχυρισμοί λοιπόν της ΝΑSΑ, ότι ψάχνουν νερό στο φλοιό της Σελήνης και κυρίως στους πόλους της, είναι ένα άλλο παραμύθι της Χαλιμάς. Ίσως κάτι άλλο να ψάχνει ή να δοκιμάζει η ΝΑSΑ στη Σελήνη, που δε θέλει να μας πει, για να μη πονηρευτούμε.

Το πλήθος των επιστημόνων συμφωνεί ότι το μέλλον της ανθρωπότητας βρίσκεται στη Γη, στην ταλαίπωρη Γη μας και μόνο και είναι αδύνατο με αυτές τις συνθήκες που επικρατούν μακριά από τον πλανήτη μας, ο Άνθρωπος να καταφέρει να ζήσει στη Σελήνη όπως συνήθως, εκτός και αν μεταλλαχθεί πλήρως. Στατιστικά, ίσως ένας τέτοιος ιδανικός πλανήτης να υπάρχει, αλλά μέχρι να τον βρούμε, να τον μελετήσουμε και να μετοικήσουμε σε αυτόν, θα χρειαστούμε αρκετές εκατοντάδες χρόνια (ίσως και χιλιάδες χρόνια). Αναμένοντας λοιπόν, κατ' εμέ, αυτό το απίθανο γαλαξιακό ταξίδι, ας ζήσουμε ειρηνικά στην πανέμορφή μας Γη, που μας φιλοξενεί εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Κι όπως γνωρίζουμε, με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα (δίχως να είναι κι αυτά απόλυτα), ότι μέχρι η Γη μας να καταβροχθιστεί από τον Ήλιο, που την πλησιάζει όλο και συνεχώς, θα περάσουν και άλλα πέντε δισεκατομμύρια χρόνια.

Ας αφήσουμε λοιπόν ήσυχη τη Σελήνη μας, που μας φωτίζει άπλετα μες στο σκοτάδι, διότι δεν είναι ούτε Χιροσίμα, ούτε Ναγκασάκι, αλλά ούτε και Σερβία, Ιράκ και Αφγανιστάν. Ας μην την βομβαρδίζουμε ασύστολα και αυτή με το ανόητο καταστροφικό οπλοστάσιό μας, διότι η κακομοίρα δέχεται ήδη αρκετούς καταιγισμούς ετησίως πάνω στο φλοιό της από περιπλανώμενα ουράνια σωματίδια και δεν αντέχει άλλο. Με τα τόσα και τόσα χτυπήματα αστεροειδών, που δέχτηκε ως τώρα, νερό εάν είχε, θα το είχε ήδη αναβλύσει στην επιφάνειά της.

Όμως, η περιέργειά μου, ένα ερώτημα θέτει προς όλους εσάς. Τι θα πάθαινε η Γη μας και μαζί εμείς όλοι που την κατοικούμε, εάν παρεμπιπτόντως, κάποιος εξελιγμένος πολιτισμός του Σύμπαντος ανακάλυπτε τη Γη μας και αποφάσιζε μοιραία να μελετήσει το φλοιό της κι έψαχνε νερό χρησιμοποιώντας πυραύλους ή και άλλα έξυπνα όπλα. Ευτυχώς, απάντηση δεν επιδιώκω!!

Εάν έχετε κάποια εσείς, κρατήστε την για τον εαυτό σας!

Περισυλλογιστείτε μόνο!...

Ιωάννης Μποζίκης

Χημικός Μηχανικός

Διανοούμενοι στέκεστε πολύ ψηλά

και δίχως φτερά

Ποιητή μου!

Κατάλυμα δεν έβρισκε ο λόγος σου

κι ας πάλευε, τον κόσμο για να σώσει.

Τώρα, που έφυγες Μαγιάτικα απ' τη ζωή,

πολλοί, σ' αυτόν το βαθυστόχαστο το λόγο σου

κατάλυμα θα αναζητούν

κι αυτοί που σε αγάπησαν

αλλά κι αυτοί που σε έχουνε πληγώσει.

Ιωάννης Μποζίκης

Βασίλης Τερτίπης

Ένας μαχητικός και μοναχικός ποιητής της ευλογημένης Μεσσηνιακής Γης. Αφιέρωμα στη μνήμη του, από τον Ιωάννη Μποζίκη - Λογοτέχνη και ποιητή.

Στις 17 Μαΐου του 2009, μετέστη στην αιωνιότητα ο Μεσσήνιος ποιητής και πεζογράφος Βασίλης Ν. Τερτίπης, που τελευταία διέμενε στην Αθήνα. Άνθρωπος μοναχικός, καλόκαρδος, πράος, πάντα διαθέσιμος να βοηθήσει τους αδύναμους, πηγαίος, αυθόρμητος, μαχητικός, εξαίρετος, υποδειγματικός και ανθρωπιστής υπήρξε ένα ζωντανό παράδειγμα επιμελούς ποιητικής και λογοτεχνικής λαξεύσεως.

Ο Βασίλης Τερτίπης γεννήθηκε το Μάιο του 1918 στο Χωματερό Κορώνης της επαρχίας Πυλίας (Μεσσηνίας). Στο χωριό του τελείωσε το δημοτικό σχολείο και έπειτα το γυμνάσιο στην Καλαμάτα. Φοίτησε για λίγο διάστημα στην Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας, απ' όπου και αποχώρησε λόγω των οικονομικών και πολιτικών δυσχερειών και εξελίξεων της εποχής εκείνης. Πήρε μέρος στην Αντίσταση. Εξορίστηκε, πρώτα στη Λήμνο και έπειτα στην Μακρόνησο. Εκεί γνώρισε τους Γ. Ρίτσο, Γ. Γ. Παπαϊωάννου, Τ. Λειβαδίτη, Βλαχοδημήτρη, Μ. Θεοδωράκη και πολλούς άλλους διανοούμενους και κορυφαίους αντιστασιακούς. Μετά την απόλυσή του από τη φρικτή κόλαση της εξορίας, έζησε μια δεκαετία στο χωριό του. Το 1961 κακοποιήθηκε βάναυσα από τις αστυνομικές αρχές της Μεσσηνίας και αναγκάσθηκε να φύγει στην Αθήνα. Μέχρι το 1967 εργάστηκε σε εργοστάσιο πλαστικών και σε ένα συμβολαιογραφείο ως δακτυλογράφος. Στο διάστημα αυτό ήρθε σε επαφή με πολλούς διανοούμενους και λόγιους της εποχής του. Είχε επίσης την τύχη να γνωρίσει από κοντά τον γίγαντα της Ελληνικής διανόησης και ποίησης, Άγγελο Σικελιανό. Με το πραξικόπημα των συνταγματαρχών, για να γλιτώσει από τους διωγμούς, κατόρθωσε να αυτοεξοριστεί στην Ιταλία, όπου και ζήτησε πολιτικό άσυλο από τις Αρχές της. Μετά από μία σύντομη διαμονή στην Ίμολα, εγκαταστάθηκε στην Μπολώνια, όπου δούλεψε ως βιβλιοθηκάριος στο Πανεπιστήμιο της πόλης αυτής μέχρι τη μεταπολίτευση. Εκεί έγραψε το συγκλονιστικό έργο του "A GRECIA" το οποίο μεταφράστηκε από τους Danilla Coloretti και Fabio Foresti και δημοσιεύτηκε με την επιμέλεια του Ρωμύλου Μαγιάκου. Το 1979 του απονεμήθηκε το βραβείο Vallebroso από την επιτροπή, που αποτελούνταν από μέλη όπως ο βραβευμένος με Nobel Eugenio Montala και ο μεταφραστής του Σεφέρη, Ρίτσου και Καβάφη Filippo Pontani. Το ποίημά του, Ωδή στη Γη μου (Ode alla mia Terra) είναι ένα ιερουργικό φως, που συγκλονίζει τους πάντες. Καταθέτω ένα απόσπασμα από αυτό το ποίημα για να αντιληφθούμε καλύτερα το ύφος, τη δομή και το ποιητικό μεγαλούργημά του.

Μου λέει η καρδιά μου

πάμε πάμε στο νοτιά

στην πατρίδα μας Πύλο

ουρανό των θαυμάτων.

Στο νοτιά η αιωνιότης της Σπάρτης

στο νοτιά η βασίλισσα ζει

και θυμάται θυμάται

στην Τροία τους αμέτρητους τάφους

και θυμάται θυμάται

το Αιγαίο βαμμένο κορμιά Δαναών

και θυμάται θυμάται

τα φριχτά του Κύκλωπα δείπνα

και θυμάται θυμάται

των Λαιστρυγώνων τα νύχια να σχίζουν σαν άσπρο χασέ τα κορμιά

και θυμάται θυμάται μόνο θυμάται ...

Λαιστρυγώνες και Κύκλωπες έχει κάθε καιρός

και η Κίρκη αιώνια μαγεύει

όσους έχουν τη μνήμη λειψή.

Δρασκελάνε τους τάφους

και ξεχνούν τους νεκρούς

και γίνεται η βασίλισσα θρύλος για δαύτους

θρύλος η Σπάρτη

κι ο καπνός της Ιθάκης

στο θόλο του θρύλου σβήνει κι αυτός.

Λαιστρυγώνες και Κύκλωπες έχει κάθε καιρός

και η Κίρκη αιώνια μαγεύει.

Με τη μεταπολίτευση επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στη γενέτειρα γη του. Εκεί, παράλληλα με τη λογοτεχνία ασχολήθηκε και ως απλός αγρότης στους ελαιώνες, που φύτεψε με τα δικά του χέρια. Συνταξιοδοτήθηκε με υπουργική απόφαση από το Υπουργείο Πολιτισμού. Το καλοκαίρι του 2008 μετέβη στην Αθήνα και πάλι, για να εγκατασταθεί στη Στέγη του Αγωνιστή, του Κ.Κ.Ε. όπου και άφησε την τελευταία του πνοή στα 91 του χρόνια. Δεν παντρεύτηκε ποτέ και παρέμεινε μόνος μέχρι το τέλος της ζωής του.

Ο μακαρίτης Βασίλης Τερτίπης τυγχάνει να είναι θείος της γυναίκας μου Μάρθας και αδελφός της πεθεράς μου. Πρώτη φορά τον γνώρισα το 1988 στην Κορώνη. Γαλουχημένος από τα πρώτα -πρώτα βήματα της ζωής του με την λογοτεχνία και τον Αρχαίο Ελληνικό τρόπο σκέψης και στάσης ζωής, ασχολήθηκε πραγματικά - με υπέρμετρο πάθος θα έλεγα - με την ποίηση, μετουσιώνοντας στην εργογραφία του την ελευθερία, την πίστη σε αξίες και ιδανικά, την αδελφοσύνη των λαών και τη δικαιοσύνη. Εδώ και 70 χρόνια περίπου, ο Βασίλης Τερτίπης, ως αστείρευτος αρχαίος Λεωνίδας, φρουρούσε Θερμοπύλες. Η μοίρα τον έταξε να τραγουδήσει τον επαναστατημένο ελληνικό λαό, την ελευθερία και τη φτώχεια με τους πολλαπλούς καημούς και τα βάσανά της. Στα γράμματα εμφανίστηκε σε νεανική ηλικία, το 1941, όταν ήταν μόλις 22 ετών, με την πρώτη του ποιητική συλλογή «Ναυσικά». Έπειτα ακολούθησαν δεκάδες συλλογές και αρκετά πεζογραφήματα (διηγήματα και έμμετρα θεατρικά έργα). Ομολογώ όμως ότι ιδιαίτερα μου κάνει εντύπωση η αντιστασιακή ποίησή του, η οποία είναι αριστουργηματική με συντριπτικό ρεαλισμό (ερήμωση τοπίων - καταστροφές πολέμων). Βεβαίως, όλοι οι άνθρωποι, που ζήσανε την Αντίσταση, ιδιαίτερα δε οι νέοι της εποχής εκείνης, έχουν σφραγιστεί για πάντα με τη μεγάλη ανάμνησή της. Ο Τερτίπης αντλούσε πάντα τις εμπνεύσεις του από τις μεγάλες στιγμές της ιστορίας και της μυθολογίας αλλά και τα διαχρονικά αισθήματα του καιρού μας. Οι προσωπικές απογοητεύσεις και εμπειρίες από τη χαώδη σημερινή κοινωνία κάνουν την ποίησή του έντονα δραματική. Εδώ φαίνεται ο Μεγάλος ποιητής, ο Αληθινός, όταν δεν σταματά, δεν απογοητεύεται, δε γέρνει το κεφάλι του, δεν υποκύπτει στις κακουχίες και δεν πέφτει ποτέ. Ο στίχος του είναι θεαματικός, πάντα λυρικός, μουσικός, γεμάτος συναίσθημα αγάπης, εγκατάλειψης και μοναξιάς. Τα Σονέτα του είναι ένα δείγμα αριστουργηματικής τεχνοτροπίας, αμέθυστα, διαμάντια, ξεχωρίζουν από τη λιτή και άχρωμη ποίηση, που συναντάμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Μια και είχα την τύχη να τον γνωρίσω από πολύ κοντά, διδάχτηκα πάρα πολλά από αυτόν στα πρώτα μου λογοτεχνικά βήματα. Πάντοτε μου έλεγε να προσέχω τη μουσική στο στίχο μου και να τον κάνω να κελαηδάει ... Ακόμα δε και σε ένα απλό πεζογράφημα να διαδίδω μουσικότητα. Ομολογώ ότι δε βγήκα χαμένος ακούγοντας τις συμβουλές του.

Μέχρι το 2007 μέτρησα 39 βιβλία του. Κι ας σημειωθεί ότι έχει αφήσει στα ανήψια του αμέτρητα ανέκδοτα ποιήματα. Εύχομαι, μια μέρα όλα αυτά τα αδημοσίευτα πονήματά του να έρθουν στο φως της δημοσιότητας, για να τον γνωρίσουμε όλοι καλύτερα, σε όλη την έκταση της ζωής του και, κυρίως, τα τελευταία χρόνια. Ακούραστος μαχητής της ποίησης, έγραφε μέχρι την τελευταία του πνοή, δίνοντας μέχρι το τέλος, το πνευματικό του παρόν. Το τελευταίο του βιβλίο, «Τα Πικρά Ποιήματα», που φέρουν τη σφραγίδα του αποχαιρετισμού, δημοσιεύθηκε το 2007, στα 89 του χρόνια. Αλλά και μέχρι πρότινος δημοσίευε ποιήματα σε λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες. Το δε πεζογραφικό του έργο, που αποτελείται από διηγήματα και θεατρικά έργα, αντλεί τη θεματολογία, από την επαρχιακή καθημερινότητα αλλά και από τη διαχρονική μυθολογία. Λόγος πλασμένος με ιδιαίτερη εικονογραφία, διανόηση αλλά και μουσικότητα. Άλλοτε ασχολείται με το σκότος των ανθρώπων και άλλοτε ξεπηδά στο σκοτάδι των θεών. Ο μοναχικός Τερτίπης και η μαχητική του γραφή (ποίηση και πεζογραφία) οπωσδήποτε ιερουργούν. Το κάθε ποίημά του ή και δημιούργημά του είναι φωτιά, αστραποβροντή, γεμάτο με ήχους, χρώμα και Μεσσηνιακό άρωμα και στέλνει πάντα κάποιο μήνυμα και δίδαγμα ξεχωριστό στον άνθρωπο, ανάλογα πώς σκέπτεται και πώς το αντιλαμβάνεται. Εγώ τον θεωρώ ως μια μεγάλη λογοτεχνική προσωπικότητα, του περασμένου αιώνα. Εξάλλου οι κριτικές των Λειβαδίτη, Ρίτσου, Παπαϊωάννου, δίνουν σε εμάς μια πρόγευση των ικανοτήτων του. Εμείς οι λογοτέχνες, πρέπει να έχουμε το θάρρος να αναγνωρίζουμε αυτούς που αξίζουν και να υποκλινόμαστε με ευλάβεια στο έργο τους.

Κλείνοντας αυτόν το σύντομο λόγο μου, (κάποια στιγμή θα επανέλθω με μια εκτενέστερη μελέτη και προσέγγιση στο έργο του), απευθύνω στο μακαρίτη ποιητή Βασίλη Τερτίπη, φίλο, θείο, αγωνιστή της ελευθερίας και της δικαιοσύνης και του προσφέρω τη διαβεβαίωση, ότι η μνήμη του για εμάς θα παραμείνει αγηρώς παντοτινή και τη διάπυρη ευχή μου, όπως το ευλογημένο Μεσσηνιακό χώμα, που τον αγκάλιασε και τον σκέπασε να είναι πάντα ελαφρό. Και είθε μια μέρα, ο βαθυστόχαστος λόγος του να αναστηθεί για να ιερουργήσει.

Ως δείγμα αποχαιρετισμού, σας αφήνω ένα μικρό ψήγμα της ποίησής του, το οποίο είναι παρμένο από τα «Μικρά Ποιήματα» και φέρει τον τίτλο «Αχ! Να ζεσταθώ γυρεύω». Ποίημα αντιπροσωπευτικό και επιτύμβιο, το οποίο θα ήθελα οπωσδήποτε να τοποθετηθεί πάνω στον τάφο του.

Κρύωσα πολύ στον κόσμο,

κρυώνω, πολύ κρυώνω

στην βαθειά σπηλιά τη ζωή.

Να ζεσταθώ γυρεύω.

Ναι, λίγη φωτιά ζητάω,

στις φλόγες της να βρω

την πονεμένη ζεστασιά της χαράς,

το φαρμακερό φιλί της ελπίδας,

τ' αγγελικό φιλί της αγάπης,

τ' αναστάσιμο γέλιο της αδερφοσύνης,

το νικητήριο φτερούγισμα της απλότητας.

Βοήθεια, κρυώνω, πολύ κρυώνω

βαθιά ενταφιασμένος

στο ζοφερό κατώι μια ζωή.

Ο Βασίλης Τερτίπης, ο τελευταίος της γενιάς των Ρίτσο, Λειβαδίτη, Παπαϊωάννου και Βλαχοδημήτρη, ενταφιάστηκε στο μικρό νεκροταφείο του Χωματερού Κορώνης Μεσσηνίας στις 18/05/2009 και ώρα 13:00.

Μποζίκης Ιωάννης

Ο Βασίλης που Γνώρισα - 2010

Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΕΡΤΙΠΗΣ

ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟ

Το ποιητικό έργο του Βασίλη Τερτίπη είναι εξαιρετικά πλούσιο. Συγκεκριμένα, τα ποιήματα που έχει συνθέσει αυτός ο λυρικός ποιητής χαρακτηρίζονται από ένα ιδιαίτερο είδος γραφής προσωπικό του ίδιου, το οποίο ακολουθεί είτε τον ελεύθερο στίχο, είτε τον παραδοσιακό και προσανατολίζεται στην κοινωνική στράτευση. Ο Βασίλης Τερτίπης ξεκίνησε την ποίησή του ως ένας οργισμένος επαναστάτης και εκφράστηκε με ελεύθερες φόρμες, στις οποίες θριαμβεύει η λεκτική ευφορία και η οργιώδης φαντασία του. Παράλληλα έδειχνε να έχει αφομοιώσει και κάποια στοιχεία του νεοσυμβολισμού και του υπερρεαλισμού. Αν και λάτρευε τον Μαγιακόφσκι, δεν ήταν φουτουριστής όπως αυτός, διότι ποτέ του, δεν εξύμνησε τη βάρβαρη ανάπτυξη του σύγχρονου τεχνολογικού και βιομηχανικού πολιτισμού. Σε όλα σχεδόν τα έργα του, αναπλάθονται ποιητικά η κορύφωση της Αντίστασης, η νέα ανάταση του Αγώνα και ο εφιάλτης της εξορίας και της ήττας ενώ όλα αυτά μετουσιώνονται με λυρικούς, κοφτούς, δηκτικούς και σκληρούς στίχους. Ομολογώ ότι αυτή η αντιστασιακή ποίησή του μου κάνει πιότερο εντύπωση, η οποία είναι αριστουργηματική με συντριπτικό ρεαλισμό (ερήμωση τοπίων, καταστροφές πολέμων). Βεβαίως, όλοι οι άνθρωποι, που έζησαν την Αντίσταση, ιδιαίτερα δε οι νέοι της εποχής εκείνης, έχουν σφραγιστεί για πάντα με τη μεγάλη της ανάμνηση.

Ο Τερτίπης αντλούσε πάντα τις εμπνεύσεις του από τις μεγάλες στιγμές της ιστορίας, της μυθολογίας αλλά και από τα διαχρονικά αισθήματα του καιρού μας. Οι προσωπικές απογοητεύσεις και εμπειρίες του, που οφείλονται στη χαώδη σημερινή κοινωνία κάνουν την ποίησή του έντονα δραματική. Εδώ φαίνεται ο Μεγάλος ποιητής, ο Αληθινός, όταν δεν σταματά, δεν απογοητεύεται, δε γέρνει το κεφάλι και δεν πέφτει ποτέ.

Ο Τερτίπης δεν ακολουθούσε τις αρχές και την τεχνοτροπία καμιάς συγκεκριμένης σχολής αλλά επέλεγε από όλες τα στοιχεία, που κάθε φορά εξυπηρετούσαν τις ποιητικές του ανάγκες. Άλλοτε, ήταν αγωνιστής, αντιδραστικός, ρομαντικός επαναστάτης, άλλοτε ρεαλιστής, συμβολιστής και μερικές φορές και υπερρεαλιστής. Το ποιητικό του έργο, το ξεκίνησε μέσα στα καθιερωμένα πλαίσια της παράδοσης. Τα πρώτα του ποιήματα κινούνται μέσα στο κλίμα του Αντιστασιακού νεορομαντισμού ή νεοσυμβολισμού και έχουν στίχο ελεύθερο με προσωπικά βιώματα (πίκρα, μοναξιά, θάνατος, ελευθερία, δικαιοσύνη). Από μια ορισμένη στιγμή και ύστερα απαλλάχθηκε από τα υπερβολικά, μελαγχολικά θέματα της γενιάς του, ανανέωσε τα εκφραστικά του μέσα και δέχτηκε τα καινούργια, με ευεργετικά, για την ποίησή του, αποτελέσματα.

Ο Βασίλης Τερτίπης είναι ένας πληθωρικός ποιητής με ξεχωριστή θέση στη νέα ελληνική γραμματεία. Το κάθε ποίημά του είναι φωτιά, αστραποβροντή, γεμάτο ήχους, χρώμα, μεσσηνιακό άρωμα και στέλνει πάντα κάποιο ξεχωριστό μήνυμα και δίδαγμα στον άνθρωπο, ανάλογα με το πως σκέφτεται και πως αντιλαμβάνεται τα πράγματα. Εγώ τον θεωρώ ως μια μεγάλη λογοτεχνική προσωπικότητα του περασμένου αιώνα. Εξάλλου οι κριτικές των Λειβαδίτη, Ρίτσου και Παπαιωάννου δίνουν σε εμάς μια πρόγευση των ικανοτήτων του. Εμείς οι λογοτέχνες, πρέπει να έχουμε το θάρρος να αναγνωρίζουμε αυτούς, που αξίζουν και να υποκλινόμαστε με ευλάβεια στο έργο τους. Για να μην σας κουράσω διάλεξα μόνο μια κριτική του Τάσου Λειβαδίτη, από τις τρεις τουλάχιστον κριτικές του που έχω στην κατοχή μου.  Αυτη η κριτικη επαναδημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της Μεσσηνίας την Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου του 2003, μαζί με άλλες κριτικές, του Νίκου Καμβύση, του Θανάση Μπουρνιά, του Γιάννη Βασιλά και του Μιχ. Παπαιωάννου.

Βασίλη Τερτίπη "΄΄Τα τραγούδια του Αριέλ " του Τάσου Λειβαδίτη

Ποίηση πολυπράγμονη, υψηλού τόνου στο μεγαλύτερο μέρος της, που σκοπεύει σε πολλούς στόχους και φιλοδοξεί να συζεύξει το καθολικό με το ατομικό. Η ποίηση του Τερτίπη, έχει κι όλες τις δυσκολίες που συνεπάγεται αυτό το εγχείρημα. Απ' τις σελίδες του παρελαύνουν όχι, μόνο η πρόσφατη (μεταπολεμική) τραγωδία του τόπου, ΄΄τα δεινά της πατρίδας΄΄, αλλά και η πανάρχαια ιστορία της, οι μύθοι και οι θρύλοι της, τους οποίους ο ποιητής εμψυχώνει με ένα καινούργιο, νεώτερο νόημα. Είναι ενδεικτικοί οι τίτλοι πολλών ποιημάτων του: ΄΄Ελληνική ωδή΄΄, ΄΄Οι δάφνες του Τειρεσία΄΄, ΄΄Κύκλωπας΄΄, ΄΄Θήβα΄΄, ΄΄Αργώ΄΄, ΄΄Φαέθων΄΄, ΄΄Ιππόλυτος΄΄, ΄΄Αγαμέμνων΄΄, ΄΄Οδυσσέας΄΄, ΄΄Ελένη΄΄, ΄΄Ιάσωνας΄΄ κ.λ.π.

Ο ανθρώπινος πόνος, η τέφρα των αιώνων, το μίσος, η αδικία, το χυμένο αίμα, η καταστροφή, με άλλα λόγια η εποποιία ενός λαού και η τραγωδία ενός κόσμου, γίνονται εδώ δυναμικά κίνητρα που συχνά δίνουν στίχους εξαιρετικούς.

Το έργο του Βασίλη έχει ποικιλία, έκταση και χαρακτηρίζεται από συνεχή εξέλιξη. Από τη μικρή του ηλικία, υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού κόμματος, ανακατεύθηκε ενεργά στην Αντίσταση στα χρόνια της κατοχής , του εμφυλίου και της δικτατορίας και γνώρισε τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τις εξορίες. Όλες λοιπόν αυτές οι εμπειρίες, αφομοιωμένες με ρεαλιστικό κυρίως στίχο, που αποτυπώνονται στο ποιητικό του έργο, τον προσανατολίζουν ως ένα βαθμό στην κοινωνική διαμαρτυρία και στην επανάσταση.

Οι οδυνηρές προσωπικές και οικογενειακές συμφορές του ποιητή και το ιδεολογικό του υπόβαθρο δίνουν στο έργο του ένα αυτοβιογραφικό χαρακτήρα. Βέβαια, θα μπορούσαμε να δούμε την ποίηση του Τερτίπη και από την ιστορική της σκοπιά και τις προσωπικές του περιπέτειες σαν καταγραφή των περιπετειών ολόκληρου του Ελληνικού Έθνους αλλά και ολόκληρου του κόσμου. Γιατί τα ιστορικά στοιχεία, που περιέχονται στα ποιήματά του σκιαγραφούν την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας αλλά και όλου του κόσμου. Τα δε ιδεολογικά στοιχεία της ποίησής του δεν περιορίζονται σε καθαρή πολιτική σκοπιμότητα και τα κοινωνικά μηνύματα δεν προβάλλονται τυχαία, αλλά παρουσιάζονται ενταγμένα μέσα στο Ανθρώπινο στοιχείο και σε συσχετισμό με το υπαρξιακό στοιχείο (με το θάνατο, τον έρωτα, την αγάπη, το αίσθημα της εγκατάλειψης, της φθοράς, της απώλειας και της μοναξιάς).

Είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς βασικά γνωρίσματα σε ένα ποιητικό έργο τόσο μεγάλο και πολυσχιδές, όπως το έργο του Τερτίπη. Ωστόσο μέσα από κάποια ποιήματά του, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε κάποια γνωρίσματα, όπως ο λυρισμός, η συναισθηματική φόρτιση του λόγου, ο πλούτος των εκφραστικών μέσων, με τις μεταφορές, τις παρομοιώσεις και τις εικόνες. Η εκφραστική του γλώσσα, με τον επικαιρικό και κοινωνικό χαρακτήρα του περιεχομένου, είναι εμπλουτισμένη με τρικυμία αισθημάτων, που το ένα διαδέχεται το άλλο, δεν πλατειάζουν, μετουσιώνοντας το λόγο, από τη θλίψη στην απόγνωση, στην ελπίδα, στην πίστη και στη χαρά. Μια μόνο πορεία έχει αυτός ο μελίρρυτος λόγος. Την πορεία προς το φως, την αλήθεια, την αγάπη, την αδελφοσύνη και τη δικαιοσύνη με όλα τα ψυχικά τραύματα των καιρών και ακόμα τη συνεχή απειλή του θανάτου, που παίρνει τη θέση ενός ιδιόμορφου αφηγηματικού καμβά. Τα ποιήματά του, ακόμα και τα πολύ μεγάλα δεν κουράζουν τον αναγνώστη, δεν του αφαιρούν τη δυνατότητα της συγκίνησης, αντίθετα νομίζω ότι του χαρίζουν μια αδιάπτωτη αισθητική χαρά. Ένας από τους βασικότερους ποιητικούς τρόπους του Τερτίπη, είναι η άφθονη χρησιμοποίηση εικόνων, μεταφορών και παρομοιώσεων. Ήταν προικισμένος με παρατηρητικότητα, ιερή μνήμη και πλούσια φαντασία. Χρησιμοποιούσε χιλιάδες εικόνες για να αναπαραστήσει και να ερμηνεύσει ποιητικά τον κόσμο. Τα περισσότερά του ποιήματα είναι πολύστιχα, με συνεχή ροή και ξεπηδούν αυθόρμητα αλλά και ανεξέλεγκτα.

Την έμπνευσή του την αντλούσε κυρίως από την αρχαία τραγωδία, την ελληνική μυθολογία αλλά και το μαγικό μεσσηνιακό χώρο της παιδικής και εφηβικής του ηλικίας, με υπέρμετρο πάθος θα έλεγα, μετουσιώνοντας με το έργο του την ελευθερία, την πίστη σε αξίες και ιδανικά, την αδελφοσύνη των λαών και τη δικαιοσύνη. Εβδομήντα χρόνια περίπου ο Βασίλης Τερτίπης ως αστείρευτος αρχαίος Λεωνίδας, φρουρούσε Θερμοπύλες. Η μοίρα του έταξε να τραγουδήσει τον επαναστατημένο ελληνικό λαό, την ελευθερία και τη φτώχεια, με τους πολλαπλούς καημούς και τα βάσανά της. Σε όλο το ποιητικό του έργο οι εικόνες αναβλύζουν πλούσιες και δροσερές, οι λέξεις του η κάθε λέξη του έχει βάρος και αξία αλλά συνάμα αβρότητα και παλμό. Ο στίχος του είναι θεαματικός, πάντα λυρικός, μουσικός, γεμάτος συναισθήματα αγάπης, εγκατάλειψης και μοναξιάς. Τα σονέτα του είναι ένα δείγμα αριστουργηματικής τεχνοτροπίας, αμέθυστα διαμάντια, ξεχωρίζουν από τη λιτή και άχρωμη ποίηση, που συναντάμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα.

Μιας και είχα την τύχη να τον γνωρίσω από πολύ κοντά, διδάχθηκα πάρα πολλά από αυτόν, στα πρώτα μου λογοτεχνικά βήματα. Πάντοτε μου έλεγε να προσέχω τη μουσική στο στίχο μου και να τον κάνω να κελαηδάει. Ακόμα δε και σε ένα απλό πεζογράφημα να διαδίδω μουσικότητα. Ομολογώ, ότι δε βγήκα χαμένος ακούγοντας τις συμβουλές του.

Ο Βασίλης Τερτίπης δεν επαναλαμβανόταν. Απέφευγε τη ρητορεία και παρέμενε στο αναγκαίο. Με λίγα λόγια ήταν ο ταλαντούχος της συνθετικής ικανότητάς, που είναι η κύρια αρετή της ποίησής του και που αγγίζει τον προβληματισμό του σύγχρονου Ανθρώπου.

Μποζίκης Ιωάννης

Ο Βασίλης που Γνώρισα - 2010

Ο πεζός λόγος του Βασίλη Τερτίπη

Τα πεζογραφήματα του Βασίλη Τερτίπη χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα γνωρίσματα, τα οποία πιστοποιούν απόλυτα την άποψη ότι το διηγηματικό του έργο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα μετάπλασης των προσωπικών του βιωμάτων (οικογενειακών ή λαϊκών θρυλικών ιστοριών) σε λογοτεχνικό έργο. Αντλεί τα θέματα των κειμένων του από τα περιστατικά της παιδικής του ηλικίας, από τα παραμύθια και τους θρύλους της περιοχής του, που άκουγε καθώς αναπτυσσόταν πνευματικά. Άλλωστε, η λιτότητα, η εκφραστική καθαρότητα και ο περιεκτικός και εν πολλοίς αφαιρετικός λόγος, είναι μερικά από τα στοιχεία, που καταδεικνύουν την κυρίως αγροτική καταγωγή του πεζογραφικού του έργου και τη γνησιότητά του. Η αντιστασιακή του δράση, η ζωή της κατοχής και της μεταπολεμικής περιόδου (εδώ συμπεριλαμβάνεται και ο χρόνος που έζησε στην εξορία (Λήμνο, Μακρόνησο και Ιταλία)) αποτελούν άλλες πηγές άντλησης των κειμένων του. Ο χώρος μέσα στον οποίο κινούνται τα έργα του είναι κυρίως το χωριό του το Χωματερό, η αφιλόξενη Αθήνα και η φιλόξενη Ιταλία, που τον αγκάλιασε στις δύσκολες ημέρες της δικτατορίας.

Η γλώσσα που χρησιμοποιεί, χαρακτηρίζεται από λυρικότητα, διατηρώντας πολλές φορές τον ελεγειακό τρόπο έκφρασης, εμπλουτισμένη με ιδιωματικές φράσεις και λέξεις της Μεσσηνιακής γης. Αποφεύγει το μακροπερίοδο λόγο και προτιμά τη φυσική ροή του, βασικά γνωρίσματα που συντελούν στο να διατηρηθεί η αμεσότητα και η ζωντάνια του διηγηματικού λόγου. Άλλωστε, με το άλλοτε θρυλικό, άλλοτε παραδοσιακό αγροτικό και άλλοτε κοινωνικό, αντιστασιακό, αντιπολεμικό και στοχαστικό περιεχόμενο, τα πεζογραφικά του κείμενα κρατούν αδιάπτωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Το ύφος του δεν κουράζει, ιδιαίτερα το σύγχρονο αναγνώστη, ο οποίος δεν αρέσκεται στην επιτήδευση, στις μεγαλοστομίες και στα άσκοπα στολίδια του λόγου. Βέβαια, αν και δεν αποκλείει από το έργο του την ένταση και σπουδαιότερα τη μελοδραματικότητα ή το συναισθηματισμό, εντούτοις, τα πάντα παραμένουν χαλιναγωγημένα, συγκρατημένα ως ένα σημείο και πολλές φορές ιδωμένα από κάποια απόσταση.

Αναμφισβήτητα, το έργο του ανταποκρίνεται στις προτιμήσεις του κοινού, αλλά πέρα από αυτό, είναι διαχρονικό (όχι τόσο για τον τρόπο γραφής του, διότι εδώ, σ' αυτό το σημείο, οι προτιμήσεις παρέρχονται και μεταβάλλονται), όσο για το κοινωνικό ενδιαφέρον, που σχετίζεται άμεσα με τη ζωή του, τα προσωπικά του βιώματα και το αντιστασιακό και αντιπολεμικό περιεχόμενό του.

Είναι ακοίμητος ο πόθος του για την ειρήνη και τη συναδέλφωση των λαών και διαρκής η απέχθειά του για τα δεινά του πολέμου και τη συμπεριφορά των ισχυρών αυτής της γης που καταδυναστεύουν τις ανθρώπινες συνειδήσεις.

Επίσης, στο έργο του δεν παραμερίζεται το ηρωικό στοιχείο, αφού ο ίδιος συμμετέχει σ' αυτό με προσφορά ψυχής. Συμπάσχει με τα πρόσωπα των διηγημάτων του, τα οποία πολλές φορές τον αντιπροσωπεύουν. Οι ήρωές του, λοιπόν, είναι δραματοποιημένα πρόσωπα, που συμμετέχουν στα δρώμενα διηγούμενοι είτε σε τρίτο ενικό πρόσωπο είτε σε πρώτο ενικό πρόσωπο. Στην περίπτωση του καθαρά αφηγηματικού λόγου (σε πρώτο ενικό πρόσωπο), γνωρίσματά του είναι ο εξομολογητικός τόνος και ταυτόχρονα η ταύτιση του αφηγητή με τα βάσανα και τις λαχτάρες μιας ολόκληρης ομάδας ανθρώπων καθώς και ο ευθύβολος ρεαλισμός του.

Ως προς τη λειτουργικότητα των διηγημάτων του, είναι έντονο το στοιχείο της θεατρικότητας, που προσδίδει ζωντάνια στο λόγο, ενώ η συχνή διακοπή της αφήγησης δίνει λεκτική ποικιλία αποφεύγοντας παράλληλα τη μονοτονία.

Ως προς την πλοκή και τη δομή, είναι φανερή η συγγραφή του κεντρικού μύθου του διηγήματος με συγκεκριμένο σχέδιο, με τρόπο πρωτότυπο, σύνθεση και αλληλουχία, που μόνο ο Βασίλης Τερτίπης χρησιμοποιούσε.

Τα πεζογραφήματά του έχουν γραφτεί σε διαδοχικές περιόδους. Στα περισσότερα διηγήματά του, ο ήρωάς του αντιπροσωπεύει ένα φοβισμένο έφηβο ή ενήλικα, κακοπαθημένο, ευαίσθητο και κατεχόμενο κυρίως από ερωτική αμηχανία. Τον έρωτα ήθελε να τον βλέπει πάντα με μια πλατωνική άποψη. Θα μπορούσε κάλλιστα να ειπωθεί ότι το πεζογραφικό του έργο αποτελεί και ένα είδος προσωπικού ημερολογίου, που με λίγη προσπάθεια θα μπορούσε να χρονολογηθεί με ακρίβεια.

Στα κείμενά του δεν υπάρχουν πάρα πολλές αντιθέσεις, ούτε παρατηρείται ειρωνεία ή σαρκασμός. Είναι άλλωστε μια στάση που τήρησε σ' ολόκληρη τη ζωή του.

Καταλήγοντας, στο έργο του είναι φανερά τα σχήματα λόγου που κάνουν το λόγο του πιο ενδιαφέρον και πιο ζωηρό. Όπως η μεταφορά (που μπορεί να θεωρηθεί και προσωποποίηση), η παρομοίωση και η μετωνυμία.

Ο Βασίλης Τερτίπης ήταν πολύ καλλιεργημένος πνευματικά, με πλατιά στοχαστικότητα, εμπειρίες και γνώσεις, όπως διαπιστώνεται από το θαυμάσιο πρώτο πεζό του κείμενο που φέρει τον τίτλο «Προμηθέας μαχόμενος». Στο βιβλίο αυτό που δημοσιεύθηκε το 1978, ο Τερτίπης βγαίνει από τη νύχτα των ανθρώπων και μπαίνει στη νύχτα και το χάος των θεών. «Οι σοφοί δεν κάνουν λάθος» λέει «και όταν κάνουν, έχουν το θάρρος να το φορτωθούν.» Ας ακούσουμε ένα μικρό απόσπασμα από αυτό το βιβλίο, όπου ο Προμηθέας ξαναγυρίζει από την περιπλάνηση στου πόνου τα βαθιά σκοτάδια.

«... Ο Προμηθέας κοιτώντας τώρα κι αυτός κατά πρόσωπο τον Δία, με μια ματιά σαν σπαθί που το τρουχάν κεραυνοί, και με μια φωνή βαθειά, καθαρή, ζεστή, αποφασιστική σαν τα φωτεινά μετέωρα της χαράς, όταν πλημμυρίζουν την αγκαλιά της αιωνιότητας με τις λάμψεις τους και τις γαλαζοαίματες εκκρήξεις τους, άρχισε την απολογία του.

«Κατηγορούμαι για συνωμότης και κλέφτης γιατί έδωσα τη φωτιά στον άνθρωπο. Ήθελα να τον λευτερώσω από κάθε σκλαβιά και κάθε δυστυχία. Ήθελα να τον βοηθήσω να ζήσει πάνω απ' τη λάσπη και τη ντροπή. Να τον απαλλάξω απ' την ανάγκη, γεννήτρα κάθε κακουργίας. Πίστευα και πιστεύω πώς βασίλισσα κάθε αρετής είν' η καλοσύνη. Λοιπόν η πηγή της πράξης μου έχει αυτές τις ρίζες. Μ' απειλείς ότι θα κάνεις να βασανίζομαι αιώνια. Το ξέρω, η αδικία δεν έχει άλλη μορφή από τη βία. Με το σκοτάδι θρέφεται ο θάνατος, με το φόβο ζει η τυραννία. Μέσα σ' αυτά δίχτυα είσαι και Συ πιασμένος. Λες είσαι παντοδύναμος και μπορείς να κάνεις ό,τι σε βολεύει. Μα πούν' ο πατέρας σου ο Κρόνος; Πούν' οι Τιτάνες; Και κείνοι καυχιόνταν πως ήταν παντοδύναμοι. Το ξέρεις πως είμαι ελεύθερος κι αυτό είναι πάνω απ' τη θέλησή σου κι απ' τη σοφία σου κι απ' την παντοδυναμία σου. Μπορείς να με στείλεις να βόσκω αιώνια στα Τάρταρα, στη φωτιά, στο έρεβος, στο θρήνο, στο μαρτύριο, μα να λυγίσεις δε μπορείς τη γνώμη μου. Να κάτι που δεν εξουσιάζεις κι αυτό δείχνει πως εγώ είμ' ο νικητής κι εσύ ο νικημένος.»

Οι «Γυμνές πέτρες», 1986, είναι η πρώτη του συλλογή διηγημάτων, βιβλίο που αφιέρωσε στην ιερή σκιά του αγαπημένου πατέρα του Νικολάκη, που πέθανε νωρίς. Αποτελείται από δώδεκα διηγήματα εμπνευσμένα όλα από την πικρή του γη, την Μεσσηνιακή Κορώνη, με έντονα προσωπικά βιώματα. Τα πιο χαρακτηριστικά διηγήματα αυτού του βιβλίου παραμένουν ο «Μπάρμπα Μάλιος», «Η πικρή γη» και «Το στεφάνι της Διονίκης».

Στις Φλόγες από τη Ζωή, 1993, δεύτερη συλλογή διηγημάτων, ανακαλύπτουμε το χαρακτήρα του με τις γιομάτες οδύνη, απελπισία και πόνο εικόνες ,που δοκιμάζουνε και τυραννούνε την ψυχή του. Τον ταλανίζουνε τραγικά ερωτηματικά για τον θάνατο και τη ζωή, και καταλήγει πάντα στην απαισιόδοξη θεωρία της ζωής.Χαρακτηριστικά διηγήματα αυτού του βιβλίου είναι το Πηγάδι , Η Διαθήκη της Γιαγιάς Αριστείδαινας και ο Μέλισσας.

Την τρίτη συλλογή διηγημάτων του «Στάχυα Ισημερίας», που δημοσιεύθηκε το 1997, την θεωρώ ως την καλύτερη. Περιέχει περίπου 18 διηγήματα, ορισμένα από τα οποία έχουν και αφηγηματικό χαρακτήρα. Τα διηγήματα αυτά είναι λυγμοί, βόγκοι και σπαραγμοί, γιομάτα νοσταλγία και τρυφερότητα, συναισθήματα και ανθρωπιά. Μέσα από αυτά τα διηγήματα ο ποιητής συγγραφέας, εκφράζει την αγωνία του για την αναζήτηση της λίγης ανθρωπιάς και της δικαίωσης. Χαρακτηριστικά διηγήματα αυτής της συλλογής είναι «Το άλογό μας ο Κουλάς», «Το μοναδικό τηλεφώνημα» και η «Οργή των Λαιστρυγόνων».

Η τελευταία συλλογή «Το Αθέλητο φονικό», 2007, περιέχει οκτώ διηγήματα και έχει χαρακτήρα αφηγήματος. Είναι μια κατάθεση ψυχής του πεζογράφου ποιητή στα βαθιά γεράματά του. Το κοινωνικό αυτό αφήγημα δείχνει ένα βαθύ προβληματισμό. Η γραφή του είναι πυκνή, φιλοσοφημένη και παρμένη από την αγροτική ζωή του χωριού του. Εδώ ασχολείται με τον μόχθο των αγροτών και τον αλύπητο θάνατο, που παραμονεύει.

Μποζίκης Ιωάννης

Ο Βασίλης που Γνώρισα - 2010

Ο Βασίλης Τερτίπης

και το θεατρικό του έργο

Ο Βασίλης Τερτίπης αξιοποιώντας τις εμπειρικές γνώσεις που είχε, εισδύει στο βάθος των ψυχών των ηρώων του και τους πλάθει δίνοντας σ' αυτούς το χαρακτήρα του, τη συμπεριφορά του, τις συγκρούσεις του αλλά και όλα τα κίνητρα της σκέψης και του συναισθηματισμού του. Στα θεατρικά του έργα είναι φανερή η ψυχολογική ανάλυση οικογενειακών σχέσεων. Ο συγγραφέας προβάλλει τον άνθρωπο, γι' αυτό και το έργο του έχει χαρακτήρα ανθρωποκεντρικό. Συγκεκριμένα, ο κόσμος που πλάθει λειτουργεί ανθρωπομορφικά.

Ο θεατρικός συγγραφέας ξέρει καλά να μας οδηγεί από το σωστό δρόμο στο τέρμα της υπόθεσης, στη διαλεύκανση του μυστηρίου ή του αινίγματος. Πέρα από αυτά, η περίτεχνη πλοκή της θεατρικής δομής με τις εναλλαγές με των σκηνών ή των συγκρούσεων, με την αποκάλυψη του τέλους και με τόσα άλλα στοιχεία, δείχνουν ότι ο Τερτίπης είναι ένας εξαιρετικός θεατρικός συγγραφέας.

Συνθέτει έργα ικανά να δώσουν μια εικόνα του ανθρώπινου δράματος, στα οποία ο αρχαίος μύθος, η πλοκή και τα πρόσωπα κινούνται και συμπλέκονται με τη δύναμη του μοιραίου. Ιδιαίτερα, στο έργο του υπάρχει έξαρση της δραματικής πυκνότητας, ενώ οι επεμβάσεις της μοίρας φέρνουν τους χαρακτήρες αντιμέτωπους, και έτσι, από το ένα, το αρχικό, μοιραίο γεγονός, προκύπτουν στη συνέχεια και άλλες δραματικές συνέπειες που έχουν αντίκτυπο σ' όλους. Αυτές οι δυναμικές συγκρούσεις των χαρακτήρων των ηρώων του κρατούν αδιάπτωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και του θεατή, ενώ οι παρεμβολές των σύντομων διαλόγων και το πλήθος άλλων στοιχείων τεχνικής, συνθέτουν αριστουργηματικά την προσπάθειά του.

Τα θέματα των θεατρικών του έργων είναι κυρίως εμπνευσμένα από την αρχαία ελληνική γραμματεία και από τη ζωή των ανθρώπων της υπαίθρου. Πολλές φορές η Μυθοπλασία του είναι βασισμένη στους μύθους της ζωής του. Μόνιμα μοτίβα στο δραματικό κόσμο του θεατρικού του έργου είναι ο Θάνατος, η Αθανασία, ο χωρισμός, η διάψευση, η δύναμη της μοίρας, ο διασυρμός της αγάπης, η εκπόρνευση της ομορφιάς, η δολοφονία της αθωότητας, η απληστία, η κραιπάλη, η κακότητα, η αλαζονεία και η μητέρα όλων των κακών, η ματαιοδοξία.

Στα έργα του αποτυπώνονται η προσωπική του ζωή, δραματική, γεμάτη απρόοπτες εξελίξεις και μεταστροφές της τύχης, η προσωπική του τραγωδία ταυτισμένη με την τραγωδία των αρχαίων. Ήρωές του είναι η Ηλέκτρα, η Ισμήνη, η Αντιγόνη, η Ιόλη, η Ειρήνη, η Θάλεια, ο Βασίλης, οι κυνικοί φιλόσοφοι, ο Προμηθέας, αλλά και οι δυστυχισμένοι από την υπερβολική αλαζονεία θεοί. Όμως, τον εντυπωσίαζαν κυρίως οι ηρωίδες για τις θυσίες που κάνουν.

Τα έργα του διαδραματίζονται άλλοτε στο Άργος, άλλοτε στο κεντρικό νεκροταφείο των Θηβών και άλλοτε στα ανάκτορα του Εύρυτου ή στην πύλη της Οιχαλίας ή και ακόμα σ' ένα δρόμο ανηφορικό, που χάνεται στον ορίζοντα.

Η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι προσεγμένη, διανθισμένη με ιδιωματισμούς, πράγμα που δηλώνει την αγάπη του για τη δημοτική, ως μέσο λογοτεχνικής θεατρικής έκφρασης. Σε γενική αξιολόγηση του θεατρικού του έργου η δομή του κειμένου είναι προσεγμένη με απλό και ανεπιτήδευτο ύφος και εξαίρετη τεχνική δραματοποιημένη αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο.

Ο Βασίλης Τερτίπης έχει δημοσιεύσει πέντε θεατρικά έργα:

Το πρώτο του έργο (έμμετρο) «Οι Τρωαδίτισσες» δημοσιεύθηκε το 1978 (δεν παρουσιάστηκε σε σκηνή). Είναι ένα σχέδιο μάλλον τραγωδίας, που εκτυλίσσεται στο Άργος, ώρα εσπερινή πριν από τρεις και πάνω χιλιάδες χρόνια, στο σπίτι της Ηλέκτρας. Φευγάτη από το πρωί η Ηλέκτρα, δεν παρουσιάζεται στο σπίτι και οι παραδουλεύτρες της μάταια περιμένουν εναγωνίως το γυρισμό της.

Το δεύτερο έργο «Ισμήνης Κάθαρση», μονόπρακτο κι αυτό, δημοσιεύθηκε το 1978 (δεν παρουσιάστηκε και αυτό σε σκηνή). Είναι ένα έμμετρο βοήθημα για τραγωδία που διαδραματίζεται στο Βασιλικό νεκροταφείο των Θηβών μπροστά στους τάφους της Αντιγόνης, του Ετεοκλή και του Πολυνείκη. Σ' αυτό το έργο ο συγγραφέας προσπαθεί να παντρέψει το αρχαίο τραγικό ύφος με το σύγχρονο.

Το τρίτο θεατρικό του βιβλίο περιέχει τρία καλά δομημένα θεατρικά έργα (και τα τρία δεν παρουσιάστηκαν σε σκηνή) και δημοσιεύθηκε το 1982.

Το πρώτο έργο του «Ο Παρθενικός γάμος» είναι ένα δράμα σε τρεις πράξεις στο οποίο μια γυναίκα, η Ειρήνη, διψάει για μια αληθινή ζωή, για κάτι που να μην έχει σκιές, θρήνους, φόβους, παρά μόνο αγάπη, στοργή, καλοσύνη, τρυφερότητα. Όλα αυτά η Ειρήνη τα βρίσκει στον τριαντάχρονο φίλο της Βασίλη. Το τέλος όμως αυτής της φλογερής αγάπης δεν είναι τίποτα άλλο από το θρίαμβο της οδύνης. Ο Βασίλης είναι άρρωστος από ανίατη νόσο και γνωρίζει καλά ότι δε θα χαρεί το όλο καλοσύνη και γεμάτο φως πρόσωπο της Ειρήνης.

Το δεύτερο έργο του είναι «Το Ανέβασμα», μια σατανική κωμωδία στην οποία δύο κυνικοί φιλόσοφοι θέλουν να βρουν ή πιο σωστά να φτάσουν στην πηγή του φωτός, μπορεί και της ζωής, ίσως και της αθανασίας. Όμως, κανείς δεν μπορεί να τους εξασφαλίσει τη νίκη. Έργο σατυρικό με έντονη διαπλοκή θεών και σοφών.

Το τρίτο του έργο «Ιόλη», μία σύγχρονη τραγωδία, αφορά τον Ηρακλή, γιο του Δία, που ξεκλήρισε λαούς και βασιλιάδες με αλαζονεία, έπαρση και θράσος. Άρπαζε τα όμορφα κορίτσια για να κάνει τη νόμιμη γυναίκα του να λιώνει στης ζήλιας τη φωτιά. Το πεπρωμένο του φτάνει στην Ιόλη, την πεντάμορφη βασιλοπούλα, που θα την οδηγήσει στη σκλαβιά, μέσα από μάχες και πυρκαγιές και στο τέλος θα γράψει το μακάβριο τέλος, της αδυσώπητης τυραννικής ζωής του. Σας παρουσιάζω ένα απόσπασμα από το έργο «Ιόλη».

Ιόλη

Πάει έσβησε η πατρίδα μου

σφάχτηκε ο λαός μου

τώρα που θα βρω νερό

φως, αλάτι, χώμα, ανθρώπους να περπατούν ορθοί;

Χορός γυναικών

Κείνη έφυγε βαριά πεισματωμένη

μα μεις από καρδιάς σε συμπονάμε

και στου πένθους σου το βαθύ ποτάμι

να μπούμε θέλουμε βοηθοί σου.

Ιόλη (θρηνώντας)

Να κατέβω στο γιαλό

Να μπω στο περβόλι

Να βγω στο μπαλκόνι

η πολιτεία καίγεται

τα μάτια τους μόνο χιόνι.

Χιόνι το κορμί τους

χιόνι τα μαλλιά τους

όλα καίγονται στο χιόνι

πονάω, πως να σας το ειπώ;

Να μαζέψουμε τα πτώματα

έτσι που γέμισαν τους δρόμους

να θάψουμε τους νεκρούς

τόση γαλήνη πια στα πρόσωπά τους.

Θαύμασε το πικρό τους γέλιο

το βαθύ παράπονό τους.

Δεν έχει άλλη νύχτα ο κόσμος.

Το αίμα τρέχει, τρέχει

σήμερα μαύρο και καυτό

αύριο θα παγώσει

τώρα πια το φως είναι τυφλό

τα βουνά δεν ξέρουν τίποτα

τα σκοτάδια δεν ακούνε.

Ναι, θα σας τραγουδήσω

για τις γαρουφαλιές του κήπου μου

για του καλού μου τ' άλογο,

κόκκινο σαν το αίμα του

όταν χύνονταν στο χώμα.

Πάψε ψυχή ν' ακούς τ' αηδόνι.

Φωτιά του σπαραγμού,

ρίξε τα μαλλιά σου

πάνω στο πτώμα της αγάπης.

Σκέπασε τις πληγές της

να βγούμε στην άλλη όχθη,

στην άλλη να μπούμε γαλαρία.

Χτυπάτε τις καμπάνες,

τις εσπερινές καμπάνες,

τις γιορτινές, τις πένθιμες,

όλες τις καμπάνες,

σ' ανατολή και δύση

να το μάθει ο κόσμος:

Καίγεται η πατρίδα μου

σφάζεται ο λαός μου

Χορός γυναικών

Σταμάτα, μη με ματώνεις άλλο,

μη με πεθαίνεις δυο φορές,

με το δικό σου σπαραγμό,

της γης σου το ξεκλήρισμα.

Ιόλη

Που να σταθώ η βαριόμοιρη;

Το χώμα πια δεν με κρατεί.

Στη σκλαβιά θα φθείρω τη ζωή μου

του χαμού και του τίποτα ζωή.

Καλύτερο πιοτό για μένα ο Χάρος.

Χορός γυναικών

Τις φλόγες της οδύνης σου

κι εγώ έχω στην ψυχή μου

με σκάβουν, με πονούν, με λυώνουν

μα μη ζητάς το θάνατο

μη σφάζεις την άτυχη ελπίδα.

Ιόλη

Καλά το λες κι έτσι θα κάνω.

Τώρα κιόλας θα μπω σ' αυτό το σπίτι

στη μαύρη μοίρα μου υποταγμένη.

Μα στάσου. Βλέπω ένα δίχτυ που αιωρείται

στο βαθύ στον άφωτον αιθέρα

Δίχτυ ή παγίδα τάχα νάναι;

Ώχ, του Νέσσου είναι το αίμα,

της Λερναίας Ύδρας το φαρμάκι

μέσα σ' ασημένιο βάζο φυλαγμένα.

Μα σιωπή ... κοίτα τι φτιάνει εκείνη!...

Αραχνοΰφαντο χιτώνα περιβρέχει

μ' αυτό το δηλητήριο, ω φρίκη!

Δόλια, με τι ψυχή κάνεις τέτοιο φονικό;

Τον Ηρακλή η Δηιάνειρα σκοτώνει!

Αχ, πώς να μπω σ' αυτό το έρμο σπίτι,

που ο θάνατος τώρα το σαρώνει;

Μα τι, δεν ακούς το τρομερό φτερούγισμά του;

(Μπαίνει στο ανάκτορο του Ηρακλή)

Μποζίκης Ιωάννης

Ο Βασίλης που Γνώρισα - 2010

Ο μεν πόλεμος

εναντίον του κακού

δούλους έσωσε.

Να ζεις τίμια, αγνά και αληθινά

και η τύχη θα βρει τρόπο να σε ανταμείψει.

Ιωάννης Μποζίκης

Αβδαλώνυμος

(332 π.Χ.)

        Όταν είσαι σοφός και καλά καλλιεργημένος όποιο επάγγελμα και να ασκείς, έχεις μεγάλες πιθανότητες να φτάσεις ψηλά. Και αν έχεις και λίγη τύχη, μπορείς να γίνεις και βασιλιάς. Έτσι ο Μέγας Αλέξανδρος, μετά την κατάληψη της Τύρου, έδιωξε τον βασιλιά Στράτωνα της Φοινικικής Σιδώνας, επειδή είχε συμμαχήσει με τον Δαρείο και έδωσε εντολή στο φίλο του Ηφαιστίωνα, να τοποθετήσει νέο βασιλέα, όποιον αυτός ήθελε. Ο Ηφαιστίωνας πρότεινε σ' έναν πλούσιο Τύριο φίλο του αυτό το αξίωμα, αλλά αυτός ο πλούσιος, με την τιμιότητα που τον διακατείχε, αρνήθηκε την πρόταση και αντιπρότεινε στη θέση του τον Αβδαλώνυμο, έναν πολύ φτωχό και άσημο, ο οποίος ήταν σοφός και πολύ καλλιεργημένος. Ο Ηφαιστίωνας αντίδραση καμιά δεν έδειξε, τουναντίον, ξεκίνησε με τον Τύριο φίλο του να τον ψάχνει σ' όλη την Τύρο. Μετά από μια κοπιαστική αναζήτηση, τον βρήκε ξυπόλητο, φορώντας πάμπτωχα και τρύπια ρούχα, να καλλιεργεί έναν κήπο για να ζήσει. Δίχως να του πει το παραμικρό, αμέσως με το βασιλικό το ένδυμα τον έντυσε και τον έφερε στην Αγορά της Τύρου, για να τον ανακηρύξει βασιλιά. Αν και οι κάτοικοι της Τύρου ενθουσιάστηκαν με το τυχαίο αυτό το θέαμα, χαρακτηριστικό παράδειγμα για τις εκπλήξεις, που μπορεί να επιφυλάξει σε κάποιον η τύχη, αυτός, παρόλο που ήταν έξυπνος, σοφός και καλλιεργημένος, μισοζαλισμένος από την άξαφνη αλλαγή της πορείας της ζωής του, έκανε βδομάδες ολόκληρες για να καταλάβει τι του συνέβαινε επιτέλους. Οι πολίτες της Φοινικικής Σιδώνας λένε πως κυβέρνησε με σύνεση, δίχως να χυθεί σαν αρπακτικό στην εξουσία και δεν επωφελήθηκε προσωπικά απ' τον πολύ χρυσό και το ασήμι, που πέρασε από τα χέρια του. Και πάλι, φτωχός πέθανε. Κι ας λένε οι Φοίνικες ότι ήταν ο πιο τυχερός άνθρωπος της εποχής τους.

       Όταν έχεις βαθειά ριζωμένη μέσα σου την τιμιότητα, την αγνότητα και την φιλαλήθεια, δύσκολα η εξουσία μπορεί να σε λοξοδρομήσει. Όσοι δεν έχουν αυτές τις αρετές, αρπακτικά καταλήγουν όταν κρατούν στα χέρια τους αυτό το αγαθό, που λέγεται εξουσία.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΖΙΚΗΣ

QUALIS REX TALIS GREX - 2010

Μην περιφρονείτε τα γραπτά μου, μην...

Κάποια στιγμή θα τα χρειαστείτε.

Διαδηλώνουμε

με λόγια και με έργα

όπως και ο Θεός.

Ο Θάνατος ειναι θάνατος

και πάντα με τον ίδιο τρόπο σκοτώνει...

Το να ζει κανείς ακόλαστη ζωή,

καλείται είδος θανάτου.

Οβίδιος

Αγριππίνα η νεότερη 

(15 - 59 μ.Χ.)

Ακόλαστη, αλαζονική και ιδιαίτερα φιλόδοξη υπήρξε η μάνα σου Νέρωνα. Για όλα ήταν ικανή. Με χίλιες τόσες πλεκτάνες παντρεύτηκε τον Δομήτιο, τον πατέρα σου, για να σε φέρει επιτέλους στον κόσμο. Αργότερα, συνωμότησε κατά του θείου σου, Καλλιγούλα. Και αυτός, για να την ξεφορτωθεί από το παλάτι, την έστειλε για κάμποσο εξορία. Δεν το έβαλε όμως κάτω η μανούλα σου και με τις δολοπλοκίες της συνεισέφερε αποτελεσματικά, για να δολοφονηθεί ο αδελφός της. Μετά τον περίεργο θάνατο και του πατέρα σου, που κατά την ταπεινή μου γνώμη, οφείλεται σε αυτήν, δεν σκοτίστηκε και πολύ και βολεύτηκε κοντά στον Κρίσπο, τον πατριό σου. Από την άλλη, πρόδωσε στο γέρο θείο της, τον Κλαύδιο, τότε αυτοκράτορα της Ρώμης, τις ερωτικές σχέσεις της συζύγου του, Μεσσαλίνας, με αποτέλεσμα, αυτή ν' αυτοκτονήσει. Στη συνέχεια σκοτώνει και τον πατριό σου και κολλάει στο γέρο θείο της, για να την παντρευτεί. Σαν αυτοκρατόρισσα, με τη βοήθειά του, καταδίωξε θεούς και δαίμονες και τον έπεισε και να σε υιοθετήσει. Αυτός ο ξεκούτης, έκανε όλα τα θελήματά της, και στο τέλος, εξέπνευσε δολοφονημένος από αυτήν. Από την άγρια μανία της δεν την γλίτωσε ούτε κι ο Βρετανικός, ο γιος του. Αφού τους ξέκανε αυτούς τους δυο, προσπάθησε να σχετιστεί ερωτικά και με τα σένα. Ευτυχώς Νέρων, που δεν παραδόθηκες τόσο εύκολα στην αγκαλιά της. Φιλόδοξος κι εσύ όπως αυτή, δεν έδειξες σκοπό να μοιραστείς την εξουσία και μήτε να συγκυβερνήσεις. Ανήθικος και αθεόφοβος, που ήσουν, τη σκότωσες τη μάνα σου για να μπορείς ελεύθερα με την Ποππαία σου να ζήσεις και τον υπόλοιπο το βίο σου σαν Αγριππίνας γιος να χαραμίσεις. Νέρων, ο κολασμένος κι ο ανήθικος, την ηθική από τον ακόλαστο και τον ανήθικο την μαθαίνει, και στη σειρά του κι αυτός, από ακόλαστα κι ανήθικα χτυπήματα πεθαίνει.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΖΙΚΗΣ

QUALIS REX TALIS GREX - 2010

Μεσσαλίνα Βαλέρια

(48 μ.χ.)

      Ποια απελεύθερη θα αποφάσιζε να πάρει δίχως τη συναίνεση κανενός τον τίτλο της αυγούστας; Αναμφισβήτητα μόνο η τρίτη σύζυγος του γέρο-Κλαύδιου η υπερβολικά φιλόδοξη και αδίστακτη Μεσσαλίνα. Αναρίθμητα σκάνδαλα προκάλεσε με την πολυτάραχη ερωτική της ζωή. Συμμάχησε δε με τους γραμματείς του Κλαύδιου, τον Πολύβιο και τον Μάρκισσο, που τους είχε ταυτόχρονα και εραστές για να μπορεί να επηρεάζει αποτελεσματικά τον άνδρα της. Αυθαίρετα αποφάσισε να παρίσταται σε κάθε συνέλευση, διατάζοντας την εκτέλεση πολλών συγκλητικών. Σε εραστές και ευνοούμενούς της μοίραζε απερίσκεπτα τα δημόσια αξιώματα. Και δε δίσταζε να διατάξει τη θανάτωση όσων την ενοχλούσαν, κυρίως ωραίων γυναικών, όπως την περίφημη Ιουλία του Δρούσο ή και την άλλη Ιουλία Λαβίλλη, αδελφή του Καλλιγούλα, αλλά και να παντρευτεί το νέο της εραστή Γάιο Σίλιο κατά τη διάρκεια της απουσίας του συζύγου της. Όταν μετά την επιστροφή του στη Ρώμη αυτός ανακάλυψε το δεσμό της, προτίμησε να σιωπήσει φοβούμενος την εκδίκησή της. Τέτοια υπερβολή στην ακολασία της, ποτέ η Ρώμη δεν είχε γνωρίσει!! Ευτυχώς, που ο Νάρκισσος, ένας από τους πολλούς απογοητευμένους εραστές της, παρότρυνε τον άνδρα της τον Κλαύδιο να μην τη φοβηθεί και να διατάξει τη δολοφονία της. Εάν δεν το είχε κάνει, σίγουρα όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, θα είχανε περάσει από το κόσκινο της εκδίκησής της. Στην Ιστορία υπήρξαν πάντοτε γυναίκες ωραίες και πολλές φορές προκλητικές, αλλά τέρας, άτιμη όπως τη Μεσσαλίνα, καμία!! Πόρνη κι ακόλαστη υπέροχα εβίωσε! Στο τέλος πέθανε κι αυτή από του καλοδιδαχθέντα εραστή της τη μανία και την ατιμία!

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΖΙΚΗΣ

QUALIS REX TALIS GREX - 2010

Κόμμοδος Μάρκος Αυρήλιος

(161 - 192 μ.Χ.)

Η τύχη θέλησε, ο Μάρκος Αυρήλιος, να είναι ο πρώτος από τους Αντωνίνους, που είχε γιο. Μόνο που αυτός ο καλομεγαλωμένος γιος, με το δύστροπο χαρακτήρα που είχε, δε δικαίωσε τον ένδοξο πατέρα του και ούτε που φάνηκε αντάξιος του επιπέδου της ανατροφής του και της εκπαίδευσης που του δόθηκε. Όταν πέθανε, στο τέλος μιας μακρόχρονης εκστρατείας κατά των γερμανικών φυλών, τότε ο δεκαεννιάχρονος Κόμμοδος, χρίστηκε πλέον και επίσημα, Αύγουστος. Αποφάσισε δε αστραπηδόν, να συνάψει ειρήνη με τους Πάρθες και τις βαρβαρικές φυλές, που πολεμούσε επίμονα ο πατέρας του τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια. Έτσι, ο δύστροπος αυτός νέος Αυτοκράτορας, δίχως να αντιληφθεί τους κινδύνους, συνέχισε τη διακυβέρνησή του σε ειρηνική γενικά ατμόσφαιρα, στρέφοντας το ενδιαφέρον του σε ασήμαντα προβλήματα του δημόσιου βίου της Αυτοκρατορίας. Μπορεί να έκανε αρκετές περικοπές στις μισθοδοσίες των δημοσίων υπαλλήλων, των συγκλητικών και των στρατιωτικών και να μη διέθετε το δημόσιο χρήμα σε έργα, αλλά του έδωσε να καταλάβει όταν το σπαταλούσε απερίσκεπτα στον ιππόδρομο και στις διασκεδάσεις του. Στην πραγματικότητα δεν ενδιαφερόταν για καμιά δημόσια υπόθεση. Ως φαίνεται, δούλεψε πολύ σκληρά ο πατέρας του για να τρώει από τα έτοιμα αυτός, στη σειρά του. Εν ολίγοις, κοίταζε να ικανοποιήσει τις αθλητικές και μόνο ανάγκες του. Θεωρώντας δε τον εαυτό του μετενσάρκωση του Ηρακλή, αυτοθεοποιήθηκε και έτσι κυκλοφόρησε με λεοντή και ρόπαλο στους δρόμους της Ρώμης. Προσπάθησε τα πάντα να μετονομάσει, όμως προβάλλοντας το δικό του πάντα όνομα. Επίσης αποποιήθηκε και την πατρική σκιά, μετονομάζοντας έναν μεγάλο αριθμό μνημείων που έκτισε ο πατέρας του. Ευνόησε τους πραιτοριανούς, όμως περιόρισε τους Συγκλητικούς, δήμευσε τις περιουσίες τους, παραγκώνισε τους συγγενείς του και κυρίως την ερωμένη αδελφή του Λουσσίλια. Και εκτέλεσε στη συνέχεια την ωραία γυναίκα του, την Κρισπίνα, για να συνεχίσει την ερωτική ζωή με την αδελφή του. Μόνο τους χριστιανούς δεν ενόχλησε και αυτό, χάρη στην χριστιανή παλλακίδα του Μαρκία. Την εποχή του οι χριστιανοί δε διώχθηκαν, όπως γίνονταν συνήθως. Αυτή η ηρεμία όμως, προκάλεσε μια παράξενη δυσαρέσκεια στις τάξεις του Χριστιανικού Ιερατείου, που αντιθέτως, περίμενε δράση, καταπίεση από αυτόν, για να αυξήσει το ποίμνιό του. Η στασιμότητα αυτής της ήρεμης περιόδου, ως φαίνεται, προκάλεσε περισσότερη ζημιά στους χριστιανούς. Ας πολέμησε ο Ηρακλής Κόμμοδος τους Συγκλητικούς, πάντως, από τους χριστιανούς την πάτησε. Η σιωπηρή ανοχή του σ' αυτούς, δεν τον οδήγησε πουθενά. Με τη συνωμοσία της χριστιανής παλλακίδας του και των φιλοχριστιανών Συγκλητικών, στραγγαλίστηκε νέος, στο λουτρό των καταυλισμών των μονομάχων, ο Αίλιος Λούκιος Κόμμοδος, ο Αύγουστος της Ρώμης και ο αγαπημένος γιος της Φαυστίνας, που από πολύ νωρίς, φρόντισε να του παράσχει μια σωστή παιδεία και που θεωρούσε ότι μια τέτοια εκπαίδευση, επιβάλλεται, ένας μελλοντικός Αυτοκράτορας να κατέχει.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΖΙΚΗΣ

QUALIS REX TALIS GREX - 2010

Μην επιδιώκεις

να συνδιαλέγεσαι

με κατώτερους.

Θα με φάνε όλα τα σκουλήκια... 

Κάποια, που τα κατονομάζω " καλά " θα κατασπαράξουν το κουφάρι μου και κάποια άλλα, τα κακά ονομαζόμενα θα κονιορτοποιήσουν ακόμα και την ανάμνησή μου...

Μοντεζούμα

(1466 - 1520 μ.Χ.)

       Με την εμφάνιση των πρώτων Ισπανών κονκισταδόρ, επιχείρησε δωροδοκίες. Έστειλε μεταξωτά υφάσματα κι ενδύματα, χρυσαφικά, βαρύτιμα διαμαντικά και πολύτιμους λίθους, δούλους, παρθένες και συνοδούς, για να αποτρέψει τα κατακτητικά τους σχέδια, ο Αυτοκράτορας του Μεξικού. Το ήξερε καλά πως κινδύνευε ο θρόνος του και πως δωροδοκώντας τους Ισπανούς, δεν κέρδιζε τίποτα. Συγχύστηκε όταν τα στρατεύματα του Κορτές, ένα χρόνο αργότερα, κατέλαβαν το Τενιτσιτλάν και τον αιχμαλώτισαν, αναγκάζοντάς τον, να συνεργαστεί μαζί τους. Στη διάρκεια της πρώτης εξέγερσης των Ινδιάνικων φυλών, ο Μοντεζούμα προέτρεψε το λαό του να παραδοθεί στους Ισπανούς. Έτσι, μια μεγάλη ειρωνεία κατάντησε, ο τελευταίος Αυτοκράτορας, που δεν είχε το θάρρος να αντισταθεί στους κατακτητές του. Έχασε την παλιά του ορμή, που είχε παλιότερα, όταν διαδέχθηκε το θείο του, Χουιτζόλ Α΄. Και σαν έγινε τσόφλι, σκουπίδι, παιχνίδι στα χέρια των Ισπανών, αγκαλιά με αυτούς, το λαό του πυρπόλησε. Ευτυχώς, που οι υπήκοοί του, εξοργισμένοι από τη στάση του, αρνήθηκαν την υποταγή στους Ισπανούς και στα σχέδιά του. Και μια και δε διατήρησε τη βασιλική μεγαλοπρέπεια και εμφανίστηκε δούλος, υποταγμένος, τον σκότωσαν. Αυτόν, που ακόμα ήθελε να αυτοαποκαλείται Μοντεζούμα Β΄, Αυτοκράτορας του Μεξικού!

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΖΙΚΗΣ

QUALIS REX TALIS GREX - 2010